19. yüzyıl boyunca dünya devletlerinin üzerinde uzlaşma sağladıkları uluslararası kuralların dönüşmesi, protokol ve teşrifat sistemindeki değişiklikler Osmanlı İmparatorluğu’nda kuruluş ve yükseliş dönemlerinden beri süregelen diplomatik teamüllerin ilkelerini, uygulamalarını değişim ve güncellemeye yönlendirmiştir. Bunun somut bir yansıması olarak İstanbul’un önemi daha da artmış ve şehir adeta diplomatik ziyaretlerin merkezi hâline gelmiştir. Osmanlı’nın bu dönemde izlediği denge politikasına bağlı olarak dünyanın batısından ve doğusundan gelen çok sayıda hükümdar, devlet başkanı, hanedan üyesi, diplomat ve elçilerden oluşan seçkin konuklar farklı vesilelerle İstanbul’da özel teşrifat programları ile ağırlanmıştır. Söz konusu ziyaretler üzerinden yapılan protokol programları, planlanan gezi rotaları, verilen yemek davetleri, karşılıklı hediyeleşmeler, ziyaretçiler için özel düzenlenen konser ve tiyatro temsilleri gibi renkli ve kültürel temaslar hakkında yerli ve yabancı arşivlerde önemli bir külliyat mevcuttur.

“Osmanlı İmparatorluğu'nda Diplomasi ve Ağırlama / 19. Yüzyılda İstanbul’un Önemli Konukları” adlı eser Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid dönemlerinde Fransa, İngiltere, İtalya, Amerika Birleşik Devletleri, Karadağ, İsveç, Japonya, Almanya, Tayland (Siyam), Sırbistan ve İran gibi farklı ülkelerden İstanbul’a gelen önemli konukların ziyaretlerini yepyeni bir bakış açısı ile sunuyor.

Prof. Dr. A. Melek Özyetgin, Doç. Dr. Ayşe Ersay Yüksel ve Öğretim Görevlisi Elif Tuğçe Kurt’un hazırladığı kitapta ziyaretler ve törenler, dönemin yerli ve yabancı arşivlerindeki yazılı ve görsel kayıtlarla desteklenerek anlaşılır ve akıcı bir dille işlenmiştir. Bir siyaset kronolojisi olmaktan ziyade diplomatik ziyaretlerin her iki taraf için de geçerli olan sosyokültürel etkileşimini ortaya koyan, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılında kadim diplomasi........

© Yeniçağ