Göz kana kanar mı?

Gözüm ki kâne boyandı,
Şerâbı neyleyeyim?
Ciğer ki odlara yandı,
Kebâbı neyleyeyim?

Gözüm kana boyandı, şarabı neyleyeyim. Ciğerim ateşlere yandı, kebabı neyleyeyim?

Nutk-u şerîfin birinci mısraında geçen “kâne” kelimesi Eski Türkçe bir kelimedir ve damarlarda akan kan (قان) manasındadır ve k harfi kalın okunur. Menba, kaynak, bir şeyin bol bulunduğu yer veya kimse manasına gelen kân (ﻛﺎﻥ) kelimesi Farsçadır ve k harfi ise ince okunur.

Bu şekilde ortaya çıkan mana “Gözüm kana boyandı, şarabı ne yapayım?” şeklindedir. Gözün boyanması ve şarap kelimeleri de yukarıda belirttiğimiz kelimenin kan şeklinde okunmasını gerekli kılmaktadır. Gözün şarabın kırmızı rengine ihtiyacının olmadığını söylemektedir.

Gözün kana boyanması ne manaya gelir?

Kanın rengi kırmızıdır. Gözün kana boyanması ağlamaktan gözün kan çanağına dönmesi manasına gelebilir. Bu mana ile de düşündüğümüzde şairin sürekli ağladığını düşünebiliriz. Bu yorum, şiirin genel manasına ters düşmeyecektir. Zira ağlamak âşıklar için her an içinde bulundukları gurbet ve hüzün duygularının bir tezahürüdür. Gurbet, insanın âşinâ olmadığı bir diyardır ve hem emniyet hem muhabbet açısından bir boşluk ve yalnızlık hissi verir. Tıpkı........

© İnsaniyet