Eskiden bilim tarihi, bilim insanları üzerinden yazılırdı. Aristoteles, Newton, Darwin, Einstein gibi isimlerin yanına belki Mediciler gibi onlara destek olanlar da eklenir ve bu bilim tarihinin ana ekseni kabul edilirdi. Bu durum ancak yirminci yüzyılın ilk yarısındaki iki müdahaleyle değişmeye başladı.

Bunlardan ilki Hessen bildirisiydi. (1) Hessen, Newton’un keşiflerinin öncülünün ticaret sermayesinin gereksinimleri olduğunu ayrıntılı bir şekilde ortaya koymuştu. Hessen, Newton’un yerçekimi kuramının neden başka bir yerde değil de 17. yüzyılın ikinci yarısında İngiltere’de ortaya çıktığını açıklamıştı. Ona göre buluşun esas nedeni başına düşen elma değil, yaşadığı çağ ve coğrafyaydı, daha doğrusu o çağ ve coğrafyadaki ekonomik sistemdi. Bu yaklaşım, bilimi sırça köşkünden çıkartıp, gerçek hayatın, toplumsal ilişkilerin ortasına indirmişti. (1) Marks’ın dediği gibi, insanlık önüne çözebileceği sorunları koyar; çünkü sorun ancak onun çözümünün maddi koşulları var olduğu ya da en azından oluşmaya başladığı zaman fark edilir.

Diğeri ise Zilsel teziydi. Zilsel’e göre deneysel yöntemin doğa felsefecilerinin metafizik yöntemlerinden doğmuş olması olanaksızdı. Bu işin öncüllerini başka mecralarda, kendilerini bilim insanı........

© Gazete Manifesto