Geçen yaz, arkadaşım Banu Gürsaler Syvertsen’ın Antalya Lara’daki yazlık evinde oturmuş, Norveç Edebiyatını, Dag Solstad’ın ve özellikle Jon Fosse’nin üzerine konuşmaktayız. Banu o sıralar hummalı bir şekilde Melankoli I-II’ yi çeviriyor… Bana Fosse’nin romanında yaptığı çeviri detaylarını dizüstü bilgisayarının ekranını açarak gösteriyor. Yazarın kullandığı her tekrar birbirinin aynı gibi görünüyor. Fakat çevirmen yazarın anlatımındaki farklılıkları, renkli yazı puntoları ile mimliyor. Yazar, romanındaki karakterinin sayıklamalarını, farklı şiir dizeleri gibi dizmiş. Bu görünürde aynı fakat içerikte farklı olarak dizilmiş anlamlar yumağını açmak ve başka bir dile çevirmenin zorluğu karşısında şaşırıyor ve çevirmenin titizliği karşısında çok heyecanlandığımı hatırlıyorum. Bu çeviriye kalkışmak bile delilik olsa gerekti ve sanırım Fosse biraz deliliği yazıyordu.

Fosse’yi anlamak için önce Nynorsk, yani Yeni Norveççe ile başlamalı. İki yüzyıl önce ülkenin çeşitli yörelerinde konuşulan şivelerin toplanıp standartlaştırılarak yeni bir dil oluşturulması şeklinde vücut bulmuş olan Norveç’in ikinci resmi dili Nynorsk, başkent Oslo ve civarında çok çok az konuşuluyor. 2022 istatistiklerinde Oslo’ ve yöresindeki 166 ilköğretim düzeyinde okulda anadilinin Yeni Norveççe olduğunu belirten öğrenciler için sınıf açılmış okul sayısı sıfır. Ülke bazında bu dili konuşanların nüfusa oranı -15 arasında) Bu dilde yazılmış kitaplar hiç de az olmamakla birlikte genel okur grubuna biraz “yabancı” kalabiliyor ve yayıncıların, bu dili sevip çok ateşli bir şekilde savunanların gayreti ve de devletin desteği ile yayınlanıyor.

Çevirmen Banu Gürsaler Syvertsen, Nynorsk ile ilgili şunları söylüyor:

“Yeni Norveççe kitap okurken tercih ettiğim bir dil değil. Kırk iki yıldır Norveç’te Bokmål (yani kitap dili) konuşup, yazıyorum ve çeviri yapıyorum. Fiil ve isim çekimlerin farklılığı gibi dilbilgisini ilgilendiren değişik yapı ve yerel kelimelerin bu dilde bolca kullanılması anlamakta hiç zorluk çekmemekle birlikte........

© Edebiyat Burada