Uzun yıllardır Fransa’da yaşayan Lübnanlı yazar-düşünür Amin Maalouf, Türkiye’de iyi tanınan bir isim. Yazarın “Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri”, “Afrikalı Leo”, “Semerkant”, “Işık Bahçeleri”, “Doğu’nun Limanları”, “Uygarlıkların Batışı”, “Empedokles’in Dostları” gibi kitapları ülkemizde binlerce okura ulaştı ve hatırı sayılır bir Maalouf hayranları kitlesi oluştu. Maalouf’un Türkçeye çevrilen deneme-inceleme türündeki son kitabı “Labirent-Batı ve Hasımları” (çev: Ali Berktay, Yapı Kredi Yay., Mart 2024), tarihsel içeriği ve güncel göndermeleriyle, “yönünü ve yolunu kaybetmiş insanlık için bir pusula” olma iddiası bulunan bir çalışma.

William Faulkner’den “Geçmiş asla ölmez. Hatta geçmiş bile değildir” alıntısıyla açılan kitap, geneli itibariyle yukarıda dikkat çektiğim “pusula” olma iddiasından uzak bir görünüm arz ediyor. Çünkü Maalouf daha en başından “Ben, ne Batılıların ne de onların çok sayıdaki hasmının bugün insanlığı içine girdiği labirentten çıkarabilecekleri kanısındayım” diyor ve karamsarlığını adeta itiraf ediyor: “İstisnasız hepsi, ne kadar soylu ilkelere sahip olurlarsa olsunlar, kendilerini kadir-i mutlak bir konumda bulurlarsa, kibirli, yırtıcı, zorba, nefretlik bir çehre takınacaklardır.”

Kitabın ilk bölümü Japonya yakın tarihine odaklanıyor. 1905’in mayıs ayında Rus donanmasının Japonlarca yok edilmesinin dünyada, özellikle de Batılılar tarafından ezilen yoksul ülkelerde yarattığı sevinç dalgasını anlatan ve Japonya’ya adeta bir kurtarıcı gibi bakıldığını belirten Maalouf, Çin Cumhuriyeti’nin kurucusu Dr. Sun Yat-sen’in şu sözlerini aktarıyor: “Rusya’nın Japonya tarafından bozguna uğratılmasını, Batı’nın Doğu tarafından bozguna uğratılması olarak gördük. Japonların zaferi bizim de zaferimizdi.”

Refah, istikrar ve dışa açılmanın damga vurduğu Meiji dönemini, 16. yüzyılın sonlarına doğru Kore’de atıldığı macera hariç askerlerini hiçbir zaman sınırları dışına göndermeyen ve kendisi hiç saldırıya uğramayan Japonya’nın, kendi deyimiyle “anlaşılmaz bir biçimde”........

© CGTN Türk