menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Bir yabancılık deneyimi ve 3Y problemi: Haberci

13 0
25.01.2025

Cennet yurt Thebai’nin girişinde, olanca korkutuculuğuyla oturan Sfenks’in şehre girmek isteyenlere tarihin en önemli bilmecesini sorduğunu bilirsiniz.

Bu bilmeceyi çözemeyenleri vahşice öldürüldüğünü de... Bir gün, Oidipus’un karşısına çıktığını ve bilmeceyi çözdüğünü de: “Hangi varlık sabah dört ayak üstünde, öğlen iki ayak üstünde ve akşam üç ayak üstünde yürür?” Oidipus doğru cevabı verir. Yenildiğini anlayan Sfenks ise kendini yüksek bir kayalıktan atar ve ölür. Cevabı bilmeyenlerle yazı boyunca bu bilmecenin yanıtını birlikte bulmaya çalışalım.

Prömiyerini 28. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında yapan Fiziksel Tiyatro Araştırmaları topluluğunun Haberci’si, tiyatronun disiplinlerarası olanaklarını ve tragedyaya yaklaşımı yeniden düşünmeyi sağlayan çarpıcı bir deneyim sunuyor.

Topluluğun, "clown" disipliniyle antik Yunan tragedyalarını buluşturma konusundaki cesur girişimlerinden yalnızca biri olan Haberci, sahneleme sanatlarının güncel yaratıcı potansiyelini gözler önüne seriyor.

Haberci’nin cesareti ise tiyatro sanatının kutsalını, membaını, adeta kök hikayesini itibarsızlaştırıp sahneyi ‘soytarıya’ bırakarak başlı başına politik bir oyun kuruyor! Antik Yunan tragedyalarında habercilerin hikayede yeri yoktur; yeri varsa bile hikayesi yoktur.

Hikayesi olmayan kahramanın kendiliğinden politikliği ise başlı başına bir konudur. Ölümleri, doğumları, ihanetleri ve diğer anlatılası vakıaları Thebai halkına aktaran, clown kılığındaki üç isimsiz haberci karakter, izleyiciyi Antik Yunan’da bir tür retrospektife davet ediyor. “Haberci”, tragedyayı clownesk öğelerle harmanlayarak sahneye taşıyor.

Tragedyanın ihtişamı ve ciddiyeti, üç clown karakterin parodisiyle tersyüz edilmiş durumda. Gürbüz ve şapşal haberciyi İbrahim Can Sayan, hazırcevap ve zeki haberciyi Çağdaş Ekin Şişman, tatlılık abidesi lubunya haberciyiyse Adem Mülazim canlandırıyor.

Özellikle Çağdaş Ekin Şişman ve Adem Mülazim’in performanslarına ayrı bir parantez açmak gerektiğini düşünüyorum. Bu sezon izlediğim en iyi performanslardan ikisi! Gücünü oyuncusundan alan, belki yer yer sırtını buna yaslayan Haberci, seyircisine Oidipus’un hikayesini anlatmaya hazırlanırken, birçok tiyatro eserinin karşı karşıya kaldığı bir durumla yüzleşiyor: İyi bir fikrin tekrarına dönüşmek.

Durmaksızın yenilenen iktidar ve ölüm temsilinin kısa epizotlarla ilerleyen tekrarı, seyir akıcılığını zayıflatan........

© Bianet