MASAK bugüne kadar bankalar, sigortacılar ve gayrimenkul şirketleri gibi birçok sektör için “şüpheli işlem bildirimi rehberleri” yayımlamıştı. Ancak son olarak bu kapsama noterler, avukatlar ve mali müşavirler de dAhil edilince kamuoyunun dikkati yoğunlaştı. Artık “şüpheli işlem bildirimi” yalnızca finans kurumlarının değil, çok daha geniş bir meslek grubunun gündeminde.

REHBERİN HUKUKİ ZEMİNİ

Rehberin yasal dayanağı, 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve Tedbirler Yönetmeliği hükümlerine dayanıyor. Kanun’un 4. maddesi, yükümlülere şüpheli işlem tespit ettiklerinde MASAK’a bildirim yapma zorunluluğu getiriyor. 10. madde, bildirim yapanı hukuki ve cezai sorumluluktan koruyor. Böylece yükümlülerin bildirim yapmaktan çekinmemeleri ve “Bildirim yaparsam, başım derde girer mi?” kaygısı taşımamaları amaçlanmıştır.

Tedbirler Yönetmeliği’nin 28’inci maddesinin birinci fıkrası, yükümlülerin yetki ve imkânları ölçüsünde gerekli araştırmayı yaparak Şüpheli İşlem Bildirim Formu’nu düzenlemelerini öngörmektedir. Bu hüküm, yükümlülere “sınırsız araştırma” yükümlülüğü değil; mesleki yetki sınırları içinde makul, dikkatli ve özenli bir inceleme yapma sorumluluğu getirmektedir. Şüpheli İşlem Rehberlerinde, bu araştırmalar sırasında şüpheli işlem bildiriminde bulunulmaması yönünde baskı veya tehditte bulunulmasını bizzat şüpheli işlem olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Özetle, bu hükümler “Şüphelendiğin her konuyu bildir, araştırmanı da yap; nasıl yapacağını sen bilirsin. Yanılmaktan korkma, çünkü seni cezalandırmayacağım” demektedir. Bununla birlikte, Kanun’un “Yükümlülük ihlâlinde idarî ceza” başlıklı 13’üncü maddesi, bildirim yükümlülüğünün ihlalini idari yaptırıma bağlamaktadır. Dolayısıyla cezalandırılan “bildirimde bulunmak” değil, bildirim yükümlülüğünü ihlal etmektir.

ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ (REHBERİN TEMEL UNSURU)

Rehberin en önemli bölümlerinden biri “Şüpheli İşlem Tipleri” başlığıdır. Bu bölüm, yükümlülerin hangi durumlarda şüpheli işlem bildirimi yapmaları gerektiğini açıklamaktadır. Rehberin bu bölümü, şüpheli işlem bildiriminin “hangi göstergelere dayanarak” yapılacağını açıklıyor. Yükümlüler, yalnızca belirtilen tiplerle sınırlı kalmaksızın, şüphe doğuran her işlemi MASAK’a bildirmekle yükümlüdür.

Rehberlerin en dikkat........

© OdaTV