Yılbaşına yaklaşırken, genelde Kasım ayının sonunda veya Aralık ayının başında kurulan, alışveriş, eğlence, turizm vb. odaklı pazarların ne olduğu sorusu o kadar da enteresan değil. Ancak buraları bir temsil mekânı olarak okumak ilginç olabilir.

Lefebvre mekânın üretimine ilişkin üçlemesinde 1) algılanan mekân olarak, mekânsal pratiklerimizi, 2) tasarlanan mêkanlar olarak, mekân temsillerini ve 3) yaşadığımız temsil mekânlarını, iktidarın mekân üretim politikalarının araçsallığı üzerinden sorgulamaya açar.

Sırasıyla 1) fiziksel, 2) zihinsel ve 3) toplumsal bu üçleme, kendi aralarında geçişli olduğu gibi, beden merkezlidir. Ve beden, mekân/toplum ilişkileri içinde sürekli olarak biçimlenmeye açıktır.

Lefebvre, toplumsal ilişkilerin üretim alanı olarak mekânın üretimini mesele ederken, mekânı araçsallaştırarak toplumu yöneten/denetleyen/kontrol eden iktidarın, mekânı, siyasal gücünün temsili haline getirdiğini de ifade eder.

İktidarı güçlendiren, sermaye birikimini arttıran her türlü mekânsal düzenleme, fiziksel olarak algıladığımızın ötesinde, zihinsel tasarımı içeren birer temsil mekânı olarak bedene doğrudan veya dolaylı etki eder.

Bu bağlamda, sınıf ilişkileri de dahil olmak üzere, mekânla birlikte yeniden üretilen toplumsal ilişkileri çözümlemek, Lefebvre’in deyişiyle “kodları çözmek, ritmi hissetmek”, sistemin gizlendiği/sızdığı ortamlarda bir dönüşüm imkânı sunarak, bizi mekânın hakikatine de ulaştıracaktır.

Çünkü yaşanan temsil mekânları, toplumsal pratiklerle üretilir. Temsil mekânının kodu, mütemadiyen ele geçirilmeye çalışılan yaşamın deneyim alanına sızar. Ve bedensel/toplumsal karşı güç de dönüşüm de buradan başlar…

***

Yılbaşı veya dini ifadesiyle Noel pazarları, Avrupa’da uzun yıllardan bu yana süren bir gelenek. Böylesine eski bir gelenek, kapitalist........

© Evrensel