Antik Yunan filozofları Platon’a ve Aristoteles’e göre yaşamın amacı iyi bir insan olmaktır ve iyi bir insan olmak da erdemli olmak anlamına gelmektedir. Platon’a ve Aristoteles’e göre adalet de en önemli erdemlerin arasında yer alır. Dolayısıyla adil olmayan birisinin erdemli ve iyi bir insan olması olanaklı değildir.

Ancak Platon’un ve Aristoteles’in bu çıkış noktasının halkçı bir aşamaya geçmesi 17. ve 18. yüzyılda İngiliz filozof John Locke ve İsviçreli-Fransız filozof Jean-Jacques Rousseau ile gerçekleşmiştir. Onların önerdiği toplum sözleşmesine göre, mutlak monarşi, teokrasi ve feodalizm yıkılmadan, halkın egemenliğini ve adaleti sağlamak olanaklı değildir.

Cumhuriyet halkın egemenliğine dayalı yönetim biçimidir. Cumhuriyet, krallık, padişahlık, çarlık gibi monarşik bir yönetim biçimi değildir. Monarşilerde halk değil, padişah, kral, çar egemen olur. Teokraside halk değil, ruhban sınıfı egemen olur. Feodalizmde halk değil, toprak ağası egemen olur. O nedenle cumhuriyetin kurulabilmesi, yani halkın egemen olması için hem monarşinin hem teokrasinin hem de feodalizmin yıkılması zorunludur.

18. yüzyılın Aydınlanma filozofları cumhuriyet ile erdem arasında bir bağlantı kurdular ve cumhuriyetçi olmayı aynı zamanda bir erdem olarak gördüler.

Bu düşünceler 1776........

© Cumhuriyet