İstanbul Sözleşmesi’nden Çekilen Ülkenin 25 Kasım Tablosu |
25 Kasım ne kendiliğinden doğdu ne de yalnızca bir anma günü. Şiddet münferit değil, yapısaldır. Önlenebilir; ama ancak politika ve iradeyle. Foto: Nisa Sude Demirel/ Evrensel
1960’ta Dominik’te Trujillo diktatörlüğüne direnen Patria, Minerva ve María Teresa Mirabal’ın öldürülmesi, dünya için bir eşiğe dönüştü. Bir rejim onları susturmak istedi; fakat tam tersine, kadınlara yönelik şiddetin artık “özel alan” diye görmezden gelinemeyeceğinin başlangıcı oldu. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete karşı Uluslararası Mücadele Günü böyle doğdu.
Bu satırları yazarken, annesi Minerva öldürüldüğünde üç yaşında olan Minou Mirabal ile yaptığım röportaj aklıma geliyor. O görüşmede hissettiğim şey, tarih anlatısından fazlasıydı.
Şiddetin kadınların kaderi değil, mücadeleyle değiştirilen bir gerçek olduğunun kanıtıydı. Çünkü 25 Kasım ne kendiliğinden doğdu ne de yalnızca bir anma günü. Bu tarih, devletlere ve toplumlara yöneltilmiş bir sorumluluk çağrısıdır: Şiddet münferit değil, yapısaldır. Önlenebilir; ama ancak politika ve iradeyle.
Avrupa Birliği, 24 Kasım’daki açıklamasında toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin “kabul edilemez” olduğunu vurguladı. Birlik genelinde her üç kadından birinin şiddet yaşadığı hatırlatıldı ve her sayının “ihlal edilmiş bir yaşam ve onur” anlamına geldiği söylendi.
AB’nin İstanbul Sözleşmesi’ne taraf olması ve Mayıs 2024’te kabul edilen ilk AB yasasıyla birlikte, bağlayıcı bir çerçeve oluşturuldu. Yeni Direktif, rıza dışı görüntü paylaşımı, deepfake, siber takip ve çevrimiçi taciz gibi dijital şiddet biçimlerini açıkça suç sayıyor. Üye ülkelerin yasayı 2027’ye kadar ulusal hukuka aktarması zorunlu. Mesaj net: Mücadele artık temenni değil, siyasi bir yükümlülük.
Dünya şiddetle mücadele hukukunu genişletirken Türkiye kendi çerçevesini daraltmış durumda.
AB, İstanbul Sözleşmesi’ni bağlayıcı çerçeve olarak güçlendirirken Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen tek Avrupa Konseyi üyesi. Bu nedenle en ağır soruyla karşı........