AFYON SAVAŞLARINDAN FENTANİL SAVAŞLARINA |
18’inci yüzyılda Birleşik Krallık emperyalizmi, zorla kapılarını açtıkları Çin pazarından ipek, porselen ve çay ithal ederken, ortaya çıkan ticaret açığını kapatmanın yolu olarak, Çin halkına afyon satma metodunu bulmuşlardı. Sömürgeciliği markalaştıran kuruluş olan Doğu Hindistan Şirketi ( East Indian Company ) Bengal, yani bugünkü Bangladeş ve Doğu Hindistan topraklarında üretilen afyonun yasadışı yollardan Çin topraklarına sokulmasını ve satışını teşvik ediyordu. İngiltere, uyuşturucu satışı ile bir yandan ticarette dengeyi lehine çevirirken, Çin İmparatorluğu topraklarında yarattığı milyonlarca uyuşturucu bağımlısı sayesinde, bu ülkenin direncini kıracak uzun vadeli bir sosyal projeye de girişti. Çin İmparatorluğu toplumunu yozlaştıran ve ekonomik kayba yol açan bu yasadışı ticareti durdurmak için iki defa Birleşik Krallık ile savaşa tutuştu. İkinci savaşta Fransa da İngiltere’nin yanında yer aldı. 19’uncu yüzyıldaki bu çatışmalar, teknolojik açıdan geri, haliyle elindeki savaş gereçleri yetersiz olan Çin aleyhine sonuçlandı. Avrupalılar, savaşta kazandıkları zaferi, daha fazla ekonomik imtiyaza tahvil etti. Afyon savaşlarının zafer sarhoşluğu ile çığrından çıkan Avrupa sömürgeciliği bir bakıma Çin’de milliyetçiliğin ve komünist hareketlerin güçlenmesine vesile olurken, Qing hanedanının da yıkılışını hazırladı.
STRATEJİK BİR SİLAH OLARAK EROİN
Çin Halk Cumhuriyeti’nin yaklaşık 2 asır süren bu aşağılanma döneminden aldığı derslerle oyunu tersine çevirmesi Vietnam Savaşı ile mümkün oldu. Dönemin Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Çu Enlay, 23 Haziran 1965’teki Mısır ziyareti sırasında bu konuyla ilgili fikirlerini ev sahibi ülkenin lideri Cemal Abdülnasır ile paylaşmıştı. İskenderiye kentindeki akşam yemeği sırasında konuk Çin devlet adamı, Nasır’a, ABD Başkanı Johnson’un Vietnam’daki ABD askerlerini çekmesi bir yana, daha çok asker göndermesini tercih ettiklerini söyledi. Nasır Çinlilerin niye böyle bir şeyi tercih ettiklerini anlayamadı. Bunun üzerine Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı sözlerine şöyle devam etti:........