9. FilmAmed Belgesel Film Festivali’nin ardından |
9.FilmAmed Belgesel Film Festivali’nin ardından Kürt filmlerinin maalesef üretim, yapım ve dağıtım yolculuğu oldukça engebeli ve sancılı. Ancak Kürt sineması sahip olduğu dezavantajlara rağmen, oldukça üretken. Bir takım çıkmazlarına rağmen bölgede ve diasporada üretilen filmlerin hatırı sayılır bir kısmı ise belgesel türünde. Bu yıl “Kökler… Ateşin etrafında gerçek söylenceler” temasıyla 26–30 Eylül 2025 tarihleri arasında Diyarbakır’da sinemaseverlerle buluşan 9. FilmAmed Belgesel Film Festivalinin önemi burada ortaya çıkıyor. Festival bölgede ve diasporada üretilen farklı estetik ve tematik yaklaşımlara sahip belgesellere alan açıyor. Yönetmenleri, yapımcıları, film tutkunlarını bir araya getiriyor. Kürt sineması üzerine düşünmek için yerel halkla iç içe bir zemin sunuyor.
Kayapınar Belediyesi ile Ortadoğu Sinema Akademisi Derneği’nin ortaklığında çatışma ortamından kaynaklanan uzun bir sessizliğin ardından yeniden canlanan festival, belgesel sinemayı bir ifade alanı olarak savunmayı ve görünmeyeni görünür kılmayı misyon edinmiş durumda.
Mehmet Atlı’nın konseriyle başlayan festivalin açılış filmi Rojavalı yönetmen Nadya Derwîş’in Jinwar adlı filmi oldu. Film 2016’da Rojava’da kurulan, 25 Kasım 2018’de Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde resmi açılışını yapan, sadece kadınların ve çocukların yaşadığı Jinwar adlı köydeki yaşama bakıyor. Ekolojiyle uyumlu, “Kendi kendine sürdürülebilirlik” ilkesine dayanan köyün felsefesine, pratiğine ve açmazlarına eğilen film, kadınların bu köyde deneyim ettikleri başka bir ekonomik ve toplumsal düzene biraz sınırlı ancak etkileyici bir girizgah sunuyor.
Yazının devamında festival programı ve öne çıkan filmlere genel bir bakış sunacağım.
Öne çıkan filmler Kürt sinemasının belgesel filme olan ilgisi hiç de tesadüf değil. Belgesel, hem kolektif belleğin hem de kayda geçmeyen, bastırılan ve görünmez olanların dili olagelmiştir. Ulus-devletlerin dayattığı tekil tarih anlatısına karşı,........