Bazı suçlar, aradan yüz değil, bin yıl geçse de kabul edilebilir hale getirilemez. Siyah köle kadınları kesip biçerek ‘Jinekolojinin Babası’ ünvanını kazanan, heykelleri dikilen James Marion Sims’in yaptıkları da öyleydi…

Arif Mostarlı

Tıp tarihi, çoğu zaman düz bir çizgi izlemeyen, içinde insana ve doğaya yönelik ciddi ihlalleri de barındıran karmaşık bir süreçtir. Bazen, aşağılık şarlatanların da bu tarih içinde bir süreliğine prim yaptığına tanık olunur. Bunlardan biri olan Dr. Samuel Cartwright’i ve onun kölelerin özgürlük isteğini ‘hastalık’ olarak tanımlayan teorisini daha önce yazmıştık.* Ama bazen işler daha karışıktır; bir dönem yaptığı şeylerden ötürü ‘Allah razı olsun’ denilen doktorların bu rızayı hiç hak etmediği ortaya çıkar. Bugün bile jinekolojide kullanılan bazı muayene aletleri ve tedavi biçimlerinin mucidi olan ve yakın zamanlara kadar ‘Jinekolojinin Babası’ olarak birçok yere heykelleri dikilen James Marion Sims, bu konudaki en tipik örnektir.

Köle diyarında hekimlik

Bir zamanlar Amerika’nın en ünlü ve saygı duyulan (ve en zengin) doktorlarından biri olan ve 1876’da Amerikan Tabipler Birliği Başkanı seçilen Sims’in bugünkü anlamıyla ciddi bir tıp eğitimi alıp almadığı da tartışmalı aslında. Mesleğe olan iştahının canlanması, Güney’e, Alabama’ya taşınmasıyla gelişiyor. Orada büyük çiftliklerin doktoru olarak köleler üzerinde daha pervasız olabiliyor çünkü. Birkaç yıl içinde “Eyaletteki en büyük cerrahi muayenehaneye” sahip oluyor.

19. yüzyılın başlarında bildiğimiz anlamıyla jinekoloji yok aslında. Kadın organlarını incelemek doktorlar tarafından tiksindirici bulunuyor. Sims de notlarında bundan “nefret ettiğini” yazıyor. Ancak Sims’in jinekolojiye bakışı tek bir günde tamamen değişiyor. Bir gün attan düşerek........

© Yeni Yaşam