Biraz politik ekonomi yapacağım. Çünkü öyle bir değişim ve dönüşüm içinden geçiyor ki Türkiye yakında olacak bitecekleri anlamak için bu başlıkta fikir sahibi olmak gerekiyor. Üstelik bu değişim ve dönüşümün somutlaşmış hali öyle çarpıcı ki politik ekonomi analizi yapmamak haksızlık olur.
Başlayalım.
Evvela şunu ifade edeyim; bu konuda tartışma yapmak isteyen kişi bağlamı İkinci Körfez Savaşı’nda ABD askerlerinin intikal ve lojistiği için Meclis’e sunulan tezkerenin reddinden alırsa şaşırmam. Yahut bu tezkerenin de kök nedeni olan ve devletler muvazenesindeki ilişkileri gerçekten değiştiren olay olan 11 Eylül’den alırsa daha doğru yaptığına da inanırım. Ama ben 2013 yılının değişimi ve dönüşümü somutlaştırmak bakımından Türkiye için daha belirleyici olduğunu düşündüğümden analizime o yıldan başlayacağım.
Türkiye, 2013’te IMF ile stand-by anlaşmasını bitirdikten itibaren azalan bir cari açık trendi yakalayınca Doğu ve Batı arasında bir denge kurmayı yeğledi. Çünkü Doğu yükseliyordu ve tarih bu coğrafyanın hem Doğu hem de Batı denkken asıl rolünü oynayabildiğini gösteriyordu.
Hem Türkiye denge kurmakta çok iyiydi. Cumhurbaşkanı Sn Erdoğan’ın dünyadaki diğer hükümet başkanlarına nazaran tecrübeli ve liderlik-üstün olması seçilen denge stratejisine de uyumluydu.
Bu süreçte, Türkiye eksen kayması tartışması da yaptı, 17-25, Gezi, 15 Temmuz gibi her sınanmadan da geçti. Üstüne üstlük ummadığı bir yatırım greviyle (detaylar için bir önceki yazımı okuyabilirsiniz) karşı karşıyaydı ve Doğu henüz gelişmiş ilişkiler kurmakta aciz olduğundan yalnızlaştı. Hatta ta ki benzer ama daha soğukkanlı bir denge politikası izleyen Rusya soğukkanlılığını kaybedene kadar. Türkiye’nin yalnızlığı Ukrayna-Rusya Savaşı ile bitti. Uyguladığı denge stratejisi bu savaştaki faydasıyla anlam bulmuştur denebilir. Türkiye’nin tüm bu strateji dönemi boyunca “barış” yanlısı söylem kurması da stratejinin bir gereğiydi.
Ama bu stratejinin asıl ve belki de tek, olsun tek olsa da çok büyük, faydası Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulmuş olmasıydı. Karabağ zaferinin Teşkilatın vücut bulmasındaki rolünü göz ardı etmeden söylüyorum. Türk Devletler Teşkilatı bu milletin bazen Kızılelmasının ta kendisi bazen Kızılelmasının en önemli parçası olarak görülmüştür, unutmayınız.
Ve fakat bu kazanımı elde ettikten sonra Türkiye, Doğu- Batı dengesi stratejisini bir tarafa........