Politika faizinin P’ler seviyesine demir attığından bu yana hem bireysel hem de ticari düzeyde görünür hale gelen borçlanma oranlarındaki artış ciddi bir finansal kırılganlık dalgasını beraberinde getiriyor. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'nin bu ay açıkladığı Ekim 2024 verileri, bireylerin ve şirketlerin borç yüklerinin geldiği kritik seviyeleri açıkça ortaya koyuyor. Bireysel kredi kullanıcılarının sayısı 41,4 milyon kişiye ulaşırken, kişi başına düşen ortalama kredi riski rakamla 88.155 TL’yi bulmuş durumda. Ticari krediler ise 12,2 trilyon TL gibi bir seviyeye erişmiş. Hal böyle olunca Merkez Bankası'nın politika faiz oranını yüksek tutma stratejisi, borçlanma ve anlatılmaz yaşanır mottosunun ortaya çıkardığı duygu selin üzerindeki yükü daha da artırıyor. Borç tarlasında yetişen umutsuzluk arasında çıkış yolu arayan bireysel ve ticari neferler Mahzuni Şerif’in “Sana bir gün olsun gülmedi hayat” dizelerini mırıldanıyorken buluyorlar kendilerini.
BORÇLANMANIN ARKA PLANI VE RİSKLER
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'nin yayınladığı rapora göre bireysel kredilerin toplamı 3,6 milyon TL seviyesini yakalıyor. Bu toplamın G’sini kredi kartları, '’sini ise ihtiyaç kredileri oluşturuyor. Konut kredisi ( ), taşıt kredisi (%2) ve kredili mevduat hesabı ( ) ise diğer bireysel kredi türleri olarak yer alıyor. Özellikle kredi kartlarının bireysel borçlanmadaki payının yüksek olması tüketim harcamalarının kaynağına işaret ediyor. Ayrıca bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacak oranının %2,7’ye yükselmesi, geri ödeme güçlüklerinin arttığını ve bu durumun finansal istikrarsızlığa neden olabileceğini gösteriyor. Bölgesel analizde, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin gibi illerde tasfiye oranlarının daha yüksek olduğu görülüyor. Bu durum, bölgesel ekonomik eşitsizliklerin borçlanma üzerindeki etkisinin altını çiziyor. Ticari kredilerin toplam kredilerin içerisindeki payının w seviyesini yakalayarak 12,2 trilyon seviyelerinde olması, inşaat ve enerji........