Harfleri tespih tanesi dizer gibi yazan ve okurken neredeyse kelimesi kelimesine tasavvur ettiren yazarlara gıpta ediyorum.

Gökhan Özcan

ağabey öyledir, satırlarındaki virgüle kadar göz göze selamlaşırsın.

Mustafa Kutlu

hocamız bir kitapta bir şehri sokak sokak dolaştırır. Tarık Tufan o evde yaşatır, bir bakmışsın pencereden bakan sensindir. Türk edebiyatının mihenk taşlarından

Sâmiha Ayverdi’yi

okurken sanırsın ki, mektuplarını sana yazmış. Politikaya, coğrafyaya veyahut güncele dair yazan usta kalemler ise olayların ortasına sürükler okurunu. Yoldaşlarım

Aydın Ünal, İsmail Kılıçarslan, Taha Kılınç

gibi

Yazmak şu mekanik zamanlarda büyük iş. Ciddi mesai. Dürtüsel bir eylem aynı zamanda.

Bir de yazılara bedel, neredeyse çağ açıp çağ kapayan kavramlar var. Son yıllarda etraflarında dönüp duruyoruz. Bir, en fazla iki kelime öbeği ile kendimizi tanıyor, aslında çaresizliğimizle yüzleşiyoruz. Kelimelerin bir iletişim anahtarı olmaktan çıkıp,

toplumların zihin dünyalarını çözen şifrelere dönüşümüdür

bu kavramlar.

***

TOMOGRAFİ DEĞİL, RUHSAL OTOPSİ

Dünya genelinde sözlüklerin anketlerle belirlediği “

yılın kelimesi

” sonuçlarını dikkatle takip ediyorum. Daha önce üzerine konuştuklarım, yazdıklarım var. Ancak toplumların bu yeni “dil hali” neredeyse bir sözlük hacmine ulaşacak. Özellikle 2016 yılından beri seçilen kelime veya kavramlar, insanlığın sürüklendiği uçuruma işaret etme vazifesi görüyorlar.

Oxford, Cambridge ve nihayet Türk Dil Kurumu...

Aslında hepsi farkında olmadan aynı soruyu soruyorlar:

“Bu yıl insanlığın en kırılgan yönü neresiydi?”

Sözlükler her yıl bir kelime seçip önümüze koyuyor ama aslında yaptıkları bir durum tespiti değil,

modern insanın otopsisini çekiyorlar.

Bu arada neden tomografi değil de ölülere yapılan “otopsi” kavramını kullandığımı izah edeyim:

İnsanı ruhen öldüren bir şeyler var ve bu durum ancak otopsi ile tespit edilebilir.

***

YALANIN DOĞURDUĞU KAVRAM: GOBLİN MODU

Otopsi raporunun ilk satırı 2016 yılından: Oxford’un belirlediği “

post

truth

”

(hakikat ötesi)

kavramı hayatımıza girdiğinde gerçeklik bu kadar yok olmamıştı. Artık hakikatin değil, algının geçer akçe olduğu zamanlardayız.

İşte algının gerçeği nasıl alt ettiğini, yalanın nasıl bir karaktere büründüğünü görmek için 2022’de seçilen

“goblin modu” (goblin mode)

kavramına dikkat çekmemiz gerekiyor. Kavram; modern insanın toplumsal beklentileri bilinçli biçimde askıya alarak, nasıl göründüğünü umursamadan, dağınık ama dürüst (!) bir varoluş hâline çekilmesini anlatıyor.

Hikâyesi ise tam da 2016’da başlayan “hakikat ötesi” çağın vücut bulmuş hâli. Terim farklı anlamlarda kullanılırken, “JUNIPER” isimli bir Twitter kullanıcısı, Julia Fox’un sevgilisi Kanye West’ten ayrılma sebebini “goblin moduna girmesi” olarak gösteren,

üzerinde oynanmış sahte bir röportaj

görselini paylaştı. Fox bu röportajı kesin bir dille yalanladı,

“Ben böyle bir şey demedim”

diye haykırdı. Ama nafile!........

© Yeni Şafak