Asgari ücret değil, asgari hayat |
Türkiye'de her yıl aynı tartışmayı yapıyoruz:
"Asgari ücret kaç lira olacak?"
Oysa asıl soruyu ısrarla sormaktan kaçıyoruz:
Bu ücretle insan gibi yaşanabilir mi?
Türkiye'de asgari ücret konuşuluyor ama asgari hayat konuşulmuyor.
Çünkü mesele rakam meselesi değildir. Mesele, devletin vatandaşa bakışıdır. Bizde hâkim anlayış şudur: "Al parayı, başının çaresine bak." Devlet ücret verir, sonra vatandaşla bağını koparır. Geçinemiyorsan bu senin sorunun olur. Barınma, beslenme, eğitim, sağlık, ulaşım… Hepsi bireysel kader alanına terk edilir.
Batı'da ise tablo farklıdır. Asgari ücret bir başlangıçtır, bir "tek başına bırakma" aracı değil. Eğer verilen ücret, hayatın olağan masraflarını karşılamıyorsa; devlet tamamlayıcı mekanizmaları devreye sokar. Kira desteği, çocuk yardımı, aile ödenekleri, engelli ve yaşlı destekleriyle vatandaş yaşamdan koparılmaz. Yani "asgari ücretli" sistemin dışına itilmez.
Bizde ise asgari ücret, neredeyse sosyal dışlanma belgesi gibidir.
Oysa asgari ücret, tanımı gereği asgari geçimi sağlayan ücrettir. Kira yok sayılarak, mutfak hesaba katılmadan, eğitim ve sağlık görmezden gelinerek asgari ücret konuşulamaz. Ücret; barınmadan, pazardan, ısınmadan, ulaşımdan, haberleşmeden bağımsız değildir. Bunları karşılamayan bir rakama "asgari ücret" demek,........