menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Türk Yerleşimci Sömürgeciliyi Bağlamında; Gıbrıslıların Tembelliyi

6 0
14.12.2025

Syed Hussein Alatas Malazyalı önemli bir sosyologdur. Alatas, 1928-2007 yılları arasında yaşamışdır. Alatas’ın iki önemli kitabı “The Myth of the Lazy Native” ve “Intellectuals in Developing Societies” Bukuku Press tarafından yeñile tegrar basıldı. Alatas, “The Myth of the Lazy Native” kitabını Böyüg Britanya’da 1977 yılında basdıydı. Kitabın adını “Yerlilerin Tembel Olduğu Miti” deye çevirebilirig sanırım. Kitab 16. yy'dan 20. yy'a Malazya'dakı "yerlilerin tembel olduğu mitini" analiz edmegdedir. Alatas bu analizi gercegleşdirirkana, iki kavramı öne çıkardmagdadır. Bunnardan biri "ideoloji- ideology" diyeri da "sömürge kapitalizmi-colonial capitalism"dir.

İdeoloji

Alatas ideolojiyi genel hadlarıynan şu şekilde tanımlamagdadır; belirli bir siyasi, sosyal ve ekonomig düzeni meşrulaşdırmaya çalışır. Bu girişimde, ana öncüllerine aykırı olabileceg sosyal gerçegliyin o kısmını çarpıtır. Doğası gereği otoriterdir. Belirli bir grubun çıkarlarnı ifade eder. Basgın olduğunda, temsil eddiyi grub ile hakim olduğu grub arasında yannış bir bilinç yaradır. Belirli bir grubun çıkarlarnı ifade eder. Baskın olduğunda, temsil eddiyi grub ile hakim olduğu grub arasında yanlış bir bilinç yaratır (Alatas 1997, 1).

Alatas, sömürge ideolojisi (colonial ideology) ifadesini gullanarag, sömürge ideolojisinin kolonilerde işgücünün seferber edilmesinde, zorlama ve haksız uygulamaları meşrulaşdırdığını ifade edmegdedir. Bunun için da “tembel yerli” fikrinin gullanıldığnı belirdmegdedir. Avrupa'nın bir bölgeyi fedhedmesini ve hakimiyetini meşrulaşdırmag ve rasyonalize edmeg için yerliler ve onnarın toplumları haggında olumsuz bir imaj cızdığını vurgulamagdadır (Alatas 1997, 2). “Tembel Yerli Miti” sömürge ideolojisinin gullandığı bir söylem olmagla birligde, yerlilerin berbad çalışma goşullarında çalışmasını ve ayrıca Avrupa’nın yerlilerin tobraglarnı fededdiyinde, bu işgalin meşrulaşdırılmasını ve rasyonalize edilmesini sağladığnı belirmegdedir.

Alatas, Karl Marx ve Friedrich Engels’den alıntı yapar. Marx ve Engels “Alman İdeolojisi” isimli kitablarında “Yönetici sınıfın fikirleri her dönem egemen fikirlerdir. Toblumun egemen maddi gücü olan sınıf, ayni zamanda onun egemen entellegdüel gücüdür. Maddi üretim araçlarnı elinde bulunduran sınıf, ayni zamanda zihinsel üretim araçlarnı da kontrol eder, böylece genel olarag, zihinsel üretim araçlarından yoksun olanların fikirleri ona tabi olur”(Alatas 1997, 83). “Yöneten sınıfı oluşduran bireyler, diyer şeylerin yañı sıra bilinç sahibidirler ve bu nedeninan düşünürler. Bu nedeninan, bir sınıf olarag höküm sürdügleri ve bir dönemin kabsamını ve boyutunu belirledigleri ölçüde, bunu tüm yelpazede yabdıgları açıgdır. Dolayısıynan, diyer şeylerin yanı sıra, düşünürler, fikir üreticileri olarak da hüküm sürerler ve çağlarnın fikirlernin üretimini ve dağıtımını düzenlerler; böylece onnarın fikirleri, dönemin egemen fikirleridir” (Alatas 1997, 83).

Marx ve Engels, üretim araçlarına sahib olan egemen sınıfın, düşünce dünyasına da hakim olduğnu ifade edmegdedir. Marx ve Engels’in altını çızarag söylemeg isdediyim diyer önemli tesbidleri ise, fikir üretme araçlarına sahib olmayannarın da, egemenlerin fikirlernin, düşünce dünyasının parçası olduglarnı ifade edmeleridir.

Sömürge Kapitalizmi

Alatas, sömürge kapitalizmini genel hadlarıynan şu şekilde tanımlamagdadır; yabancı bir ekonomig gücün sermaye üzerinde basgın kontrolü ve erişimidir. Yabancı gücün üyeleri tarafından yönetilen bir hökümetin, onun adına hareked edereg koloniyi kondrol edmesidir. Yabancıların hakim olduğu toblulug tarafından yürütülen en üsd düzey iş, ticared ve sanayi faaliyetleridir. Ülkenin ihracad ve idhalad ticaretinin yönünü, yabancı egemen gücün çıkarlarna uygun hale getirmegdir. Sömürüye garşı olarag sendikaların yogluğudur. Teknolojik ve bilimsel becerilerin minimal genişlemesidir. Üretimin yarı-serbest (semi-free labour) emek........

© Yeni Düzen