Ahlâkî değerler ve fiiller hakkında hüküm verme ve yargılama yeteneği. Yalnızca neyin iyi ya da kötü olduğunu bilmek yetmiyor, bu bilginin yükünü taşımak, yani sorumluluk almak gerekiyor.

Vicdan insanın sorumluluk alması, kendi kendisine hesap vermesi. Yalnızca doğru olduğu için bir fiili gerçekleştirmesi.

***

Bediüzzaman vicdanın dört unsurunu ve gayelerine vurgu yapıyor: “Vicdanın anâsır-ı erbaası ve ruhun dört havassı olan ‘irade, zihin, his, lâtife-i Rabbaniye.’

Her birinin bir gayetü’l gayâtı var: İradenin ibadetullahtır. Zihnin, mârifetullahtır. Hissin, muhabbetullahtır. Lâtifenin, müşahadetullahtır.

Takva denilen ibadet-i kâmile, dördünü tazammun eder. Şeriat, şunları hem tenmiye, hem tehzip, hem bu gayetü’l-gayâta sevk eder.” (ESDE, s. 543)

***

Ahlâkî yeteneklerin merkezi sayılan kalp, temiz yaratılmakla birlikte günahlarla kirletilebilir Vicdan da yozlaşabilir, ideolojiye yenik düşebilir.

Vicdanıyla hesaplaşmayan kişi zamanla kendi yanlışlarına alışır. En tehlikelisi, artık onları “doğru” sanmaya başlar. Bu yanılgıları/algıları meşrulaştıran inançları da........

© Yeni Asya