Dr. Cafer Talha Şeker
İstanbul Ticaret Üniversitesi & KASAM Günümüzde popüler bir aktörün genç modelle evlilik dışı hayat yaşayıp sonra terk etmesini anormal görmeyen modern toplumun “şehirli işçileri”, kadına verdiği değerle meşhur bir Peygamberin evlilik hayatını anla(ya)mıyor! Eski insanların “evlilik ve mesuliyet” yaşının bugün “çocukluk ve istismar” olarak görülmesi eski insanların problemi midir, yoksa modern bir olgunluk sıkıntısı mı? Bugün “çocuk evliliği” denen izdivaçlar Eski Yunan, Roma, Çin, İslam dünyası ve Avrupa genelinde, kısacası her yerde çok yaygındı. Hatta erken yaşta evlilik, aristokratlara mahsus görülürdü. Hazreti Muhammed’in (aleyhisselam) Hazreti Aişe ile evliliği modern dönemin dinî tartışma konularından biridir. Bilhassa İslam karşıtları tarafından Müslüman gençlere “Peygamberinizin 9 yaşında bir kızla evlendiğini biliyor muydunuz?” sorusu yöneltiliyor. Eski insanlara bu soru yöneltilse umurlarında olmazdı. Peki, neden modern dönem? Evvela şunu söyleyelim: Bu alanda daha geniş ve ilmî bir aydınlatma elbette derin âlimlerin işidir. Biz burada sadece bir sosyal bilimci gözüyle olaylara ve olgulara farklı disiplinler açısından bakıyoruz. Gençler, ilahiyatçıların ve bazı hocaların lafı dolandıran açıklamalarından pek bir şey anlamıyor. Haklılar! Çünkü, konuşanların pek çoğu mevzuya tek branştan bakıyor ve kendi disiplini dışında zayıf kalıyor. Oysa bu sorunun cevabı sadece dinî bir mesele değildir, aynı zamanda sosyal bilimlerin disiplinler arası bir meselesidir. Yani mevzuya sadece İslam tarihi ve din kaynaklarıyla değil, dünya tarihi ve değişim sosyolojisi üzerinden de bakılmalıdır.
9 MUYDU, 18 Mİ?
“Dokuz yaşında evlilik” rivayeti günümüzün İslam karşıtlarını memnun ederken modern Müslümanlarını rahatsız ediyor. Çünkü Müslümanların Kur’ân-ı kerimden sonra en muteber kaynak kitapları olan Sahih-i Buhari ve Müslim’de Hazreti Aişe’nin “Resulullah ile 6 yaşında nişanlanıp 9 yaşında evlendiği” rivayet edilir. Yirmili yaşlardaki insanların hâlâ öğrenci veya işsiz olduğu toplumlarda, evlilik dışı hayat alışkanlığı veya hayat pahalılığı gibi sebeplerden ötürü 30 yaşından önce evlenemeyen modern toplum insanı için bu elbette dehşet(!) verici bir rivayettir. Oysa dinî kaynakların analizi tek bir açıdan bakarak yapılmaz. Buhari ve Müslim en kıymetli hadis eserleri olsa da aynı kaynaklardan beslenerek Hazreti Aişe’nin evlilik yaşının 18 civarı olduğuna hükmeden âlimler de vardır. Bunlar, Buhari ve Müslim’i çürütmüş olmuyorlar. Günümüzün modern Müslümanları hadis rivayetlerini anlamakta zorlandığı için modernist İslamcılar, “hadis rivayetlerinin hepsi şüphelidir” tezini savunarak ana kaynakları tartışmaya açtılar. Muhafazakâr Ehl-i sünnet ise bu tartışmada dinî ve ana kaynakları yeniden yorumlayıp modernize etme fikrine karşı direndi. Her iki tarafın da özünde iyi niyetli olan bu iki farklı duruş, üçüncü bir tarafa yaradı. İslam karşıtları, peygamber imajını evlilik yaşı üzerinden karalayarak yeni nesle deizmi pazarlayabildi. Bugüne kadar bu tartışmalarda özetle şu üç görüş öne çıktı: 1) Buhari’de geçen rivayetlerde herhangi bir kötülük veya tuhaflık bulunmamaktadır. Hazreti Aişe eğer 9 yaşında evlenmişse bunda bir tuhaflık yoktur ama bugünkü toplumda sünnete uyuyoruz diyerek aynısını yapamayız; çünkü sosyal gelenek ve hayat tarzı değişmiştir. 2) Rivayetler bir bütün olarak analiz edilirse Hazreti Aişe evlendiğinde en az 15 yaşındaydı. (14’te nişanlanıp 18’de evlenmişti.) Buhari ve Müslim bile olsa Hadis külliyatında geçen her rivayet âyetler kadar mutlak değildir; aralarında tutarsızlık olabilir! 3) Küçük kızla evlenen biri Allah’ın elçisi olabilir mi? Sadece Muhammed ile Aişe değil Ömer ile Ali’nin kızı da böyle baba-kız gibi yaş farkıyla evlenmişti. Bu, Araplara ve İslam’a ait bir kültürdür! İşte bu üç görüşten ilk ikisi kendince İslam’ı savunurken sonuncusu da fırsattan istifade İslam’a saldırıyor. Sosyal medyada yürütülen bu saldırılar ara sıra Müslüman mahallesinde çıkan “çocuk gelin” haberleriyle buluştu mu Playstation & Instagram nesline inançsızlığı vaaz ediyor.
NİŞAN, NİKÂH, ZİFAF VE HAZRETİ AİŞE’NİN SEVDASI
Hazreti Muhammed, Mekke’nin en itibarlı ailesinden sağlıklı ve yakışıklı bir gençti. Buna rağmen 25 yaşından 50 yaşına kadar tek evlilik yapıp hayatını sadece Hazreti Hatice ile paylaştı. O’nun vefatından sonra çok evlilik yaptı. Çoğu kültürde bir evliliğin üç aşaması vardır: Nişan ile ön........