Cumhuriyet kurulduktan sonra (1924-1938) arası meydana gelen ayaklanmalar: |
1924-1938 yılları arası 14 yılda 20 adet önemli ayaklanma olmuşur. Bir ülke düşünün, Türk milletinin kurtarıcısı Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’ni ulus-devlet ve üniter devlet anlayışı ile inşa etmiş. Her sahada millî birliği ve egemenliği oluşturacak; monarşiden cumhuriyete, teokratik idareden laik-hukuk devlet idaresine geçişi sağlayacak bir dizi devrim hareketini planlı çalışmalarla kısa sürede gerçekleştirmiştir.
Cumhuriyet’in ilanı ve hilafetin kaldırılması, Kurtuluş Savaşı kadrosunda fikir ayrılıklarını iyice ortaya çıkarmış, Yeni Türk Devleti’nin kurulmasıyla birlikte, mücadele veren yakın silah arkadaşları ile Mustafa Kemal Atatürk yollarını ayırmıştır. Terâkkiperver Cumhuriyet Fırkası adıyla, Mustafa Kemal’e ve Cumhuriyet Halk Fırkasına karşı oluşan muhalefet, henüz yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni milletiyle ve vatanıyla bölmek için fırsat kollayan dış güçlerin faaliyetlerine ve ülke içinde devrimlerin hedeflediği toplumsal dönüşüme karşı oluşan girişimlerin gerçekleşmesine de zemin hazırlamıştır.
Şu sıralar içinde blunduğumuz “Parçalanmış Bir Dünyadan” önce ülkemiz bir zamanlar çağdaş öğelere yaklaşmış ancak, dini öğelerin baskın olması sebebiyle 2002 den bu tarafa uluslararası bir atılımdan mahrum kılınmıştır. Sermayesine gereksinim duyduğu batı ülkelerinin uluslararası borçlandırma kuruluşlarının ekonomik, sosyal ve kriminal göstergelernin alt sıralarında yer almıştır.
(1924-1938)Atatürk Döneminde Meydana Gelen 20 adet Ayaklanmalar:
1-Nasturi İsyanı (7-28 Eylül 1924): Nasturilik, 5.yüzyılda Hristiyan dünyasında yaşanılan görüş ayrılıkları sonucu ortaya çıkmış bir Hristiyan mezhebidir. 16.yy.’da Türk yönetimine giren Nasturiler, Van Gölü’nün güneyi, Hakkari ve Musul çevresinde yaşamışlardır. 19. yy.’da Batılı devletlerin, özellikle İngilizlerin misyoner faaliyetlerinin etkisiyle Nasturiler; Keldaniler ve Süryanilerle beraber eski Asurluların torunları oldukları tezi ile isyan başlatmışlardır.
2- Şeyh Sait İsyanı (13 Şubat–31 Mayıs 1925: bk. Şeyh Sait Ayaklanması
3-Şemdinli İsyanı (25 Haziran 1925/ Haziran 1926): Şeyh Sait İsyanı’nın sanıklarından olan Seyit Abdülkadir’in idam edilmesinin ardından, oğlu Abdullah babasının intikamını almak amacıyla, gizli bir örgüt kurmuştur. 25 Haziran 1925 günü 6. Hudut Taburu’nun 6 subayı, örgüt mensuplarınca köye misafir olarak davet edilmiş ve subaylar yemek sofrasında Abdullah’ın adamları tarafından şehit edilmiştir.
4- Raçkotan ve Raman İsyanları (7-12 Ağustos 1925): Şeyh Sait isyanını sonrasında 26 Mayıs 1925’te Erzurum, Mardin, Dersim, Ergani, Genç, Siverek, Van, Beyazıt, Malatya, Diyarbakır, Muş, Bitlis, Elazığ ve Siirt illerine “olaylarla ilgisi olan veya Kürtçülük ve irtica ile uğraşan kişi ve grupların ellerinde bulunan silahların toplanması sırasında isyan başlamıştır.
5- Eruhlu Yakup Ağa ve Oğulları İsyanı ve Pervari İsyanı (1926): Şapka İnkılabına karşı bir tepki olarak, Eruhlu Yakup Ağa ve Oğulları, Siirt’teki Zilan ve Adıyan........