menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Planlamanın gıda enflasyonuna etkisi

13 0
14.01.2025

Son yıllarda dünya genelinde gıda fiyatları, pandemi, iklim krizi ve jeopolitik gerilimler gibi faktörlerin etkisiyle dalgalanmalar yaşamış olsa da Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verileri 2023 itibariyle küresel gıda fiyatlarında bir düşüş trendi olduğunu gösteriyor. Ancak ülkemizde tüketiciler olarak market raflarındaki fiyat etiketlerinin giderek kabardığını görüyoruz. Peki, küresel piyasalarda gerileyen gıda fiyatlarına rağmen ülkemizde fiyatlar neden astronomik bir şekilde artıyor? Bu yazıda cevap aradığımız soru da aslında tam da burada gizli. Bu sorunun yanıtı, birçok yapısal ve ekonomik faktörün bir araya gelmesinde yatıyor.

Ülkemizde gıda fiyatlarındaki artışın en temel nedenlerinden biri, ülkedeki yüksek enflasyon oranları ve TL’nin değer kaybıdır. Gıda sektörü, ham madde ve ara malı ithalatına bağlı olduğundan, döviz kurundaki dalgalanmalar üretim maliyetlerini doğrudan etkilemektedir. 2023 itibariyle TL’nin dolar karşısındaki sert değer kaybı, ithal gıda ürünlerinin fiyatlarının artmasına yol açmış, bu durum iç piyasada da zincirleme bir fiyat artışı yaratmıştır.

Tarımsal ürünlerde tüketici fiyatlarındaki artış, üretici fiyatlarının çok ötesinde. Üretici, tarımsal gıda ürünlerini ucuza satarken, tüketici pahalı yemeye devam ediyor. Tarladan markete fiyatların birkaç kat arttığı zincirde aradaki yüksek fiyat farkının hızlı ve etkin bir biçimde kapatılması gerekiyor. Tarımda hem üreticinin kazanması hem de tüketicinin pahalı ürün tüketmemesi için alınabilecek önlemlerin başında çiftçinin güçlü bir şekilde örgütlenmesi, yapılan üretim planlamasına sahip çıkılması ve pazarlama sorunlarının çözülmesi gerekiyor. Kısacası üretenin (ya da tüketicinin) değil, aracıların kazandığı mevcut sistem kırılarak üreticinin nerdeyse aracısız şekilde tüketiciye ulaşması sağlanmalıdır. Ancak bu sayede hem üretici emeğinin karşılığını alabilir hem de tüketici uygun fiyata ürün bulabilir. Bunu sağlamanın yolu da KOOPERATİFÇİLİKTEN geçiyor.

Yakın geçmişte ilk sebep, Pandemi. İkinci sebep, Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan gelmişti. Dünya yeni normale geçmeye hazırlanırken patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı, gıdaya ulaşım........

© Türkgün