Ik heb niet gekeken naar het Nederlands elftal, en de kans is vrij groot dat ik het einde van het WK ga halen zonder enige wedstrijd te hebben gezien. Graag had ik dit hier gepresenteerd als een groot offer, maar dat is het niet. Voetbal kan me sowieso niet veel schelen, dat staat los van Qatar – zelden was een goede daad zo goedkoop. Maar dat interesseert me dan weer wel: de prijs van ons morele handelen. Oftewel de hypocrisie van machtige organisaties als KNVB en Fifa, maar eigenlijk van ons allemaal. En hoe dat verwijt alles dood kan slaan.

Misschien moet ik beginnen met de vaststelling dat goede daden meer dan ooit goede gebaren zijn geworden, en dan wel publiekelijke. Dat geldt het meest voor bedrijven die hun commerciële motieven proberen te verpakken als pure menslievendheid, vervolgens voor allerlei instellingen die doen alsof ze het algemeen belang dienen in plaats van hun eigen belang – hallo BNNVara – maar het raakt iedereen. Ik wil alle mooie initiatieven in app-groepen en op sociale media niet tekortdoen, maar fungeren ze niet ook als persoonlijke etalages? En als een vorm van sociale druk?

Ik ondertekende onlangs een onlinepetitie, dat doe ik eigenlijk nooit, en ik had ook meteen spijt, want er volgde een nogal dwingende en publiekelijke oproep tot het zetten van verdere stappen. De goedkope goede daad werd afgestraft, en impliciet als hypocriet bestempeld. Het zette me wel aan het denken, maar het leek me toch niet terecht. Wie bedelaar A iets geeft, hoeft dat niet ook bij bedelaar B te doen; de ene goede daad verplicht niet tot de andere. En spiegelbeeldig maakt de ene slechte daad de andere niet goed. Dat is wel wat in en rond Qatar veel wordt aangevoerd.

Het begint bij de supporters ter plekke die zich vasthouden aan de gedachte dat er overal wel wat is. “In Nederland kun je ook kleding kopen die in Bangladesh door kinderen is gemaakt. Het is wat hypocriet”, zei een van hen maandag in de column van John Graat. Goed punt over die kleding, maar misschien beter om dat dan aan te pakken in plaats van er een schepje bovenop te doen in Qatar.

Veel venijniger is het dat Fifa-voorzitter Infantino dezelfde logica toepast. Het Westen, zei hij, moet nog ‘drieduizend jaar excuses maken voor zijn schendingen van de mensenrechten’ voordat het kritiek mag uiten op een land als Qatar. Klinkt lekker anti-koloniaal, maar wat hij bedoelt is: ik ga gewoon door met het schenden van mensenrechten, de historische schuld van het Westen geeft mij een vrijbrief. Het zou goed zijn als de KNVB, die maandag heel gedienstig afstand deed van de OneLove-band, tegen een volgende termijn voor Infantino zou durven stemmen, al is er geen andere kandidaat. Of de hele Fifa moet opgedoekt worden, maar dat zal wel weer niet realistisch zijn.

Overal is wat, dat is waar, en niemand heeft schone handen. In die zin zijn we allemaal hypocriet. Maar de erkenning daarvan is geen reden om genoegen te nemen met een wereld vol misstanden. Als alleen heiligen zich mogen uitspreken tegen onrecht, zal het lang stil blijven. Laat dan de hypocrieten het maar doen.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.