Ik voel me altijd enigszins schuldig als ik ga zeggen dat deze of gene toestand uitzichtloos is en onoplosbaar. In mijn hoofd hoor ik de lezer – of misschien ben ik het zelf – smekend vragen: ‘Maar is er dan geen enkel sprankje hoop?’ En dan te moeten zeggen: ‘Inderdaad, geen enkel’. Liefst kies ik voor de uitvlucht dat de toekomst principieel openligt, dat klinkt best filosofisch en ik geloof het nog ook. Maar intussen zie ik toestanden die wel degelijk hopeloos zijn en die tussen Israël en de Palestijnen is er zeker een van.

Ik heb er onlangs weer een glimp van opgevangen, bij een bezoek aan Jeruzalem en Bethlehem dat werd begeleid door dagelijkse berichten over doden, voornamelijk aan Palestijnse kant. Berichten die in de Europese media hooguit nog de kantlijn halen. Het conflict is gestold, en al heeft het nog steeds grote religieuze en geopolitieke betekenis, het is inmiddels toch vooral voorwerp van moedeloosheid, zo niet onverschilligheid.

Je zag het ook bij het bezoek van Mark Rutte, de afgelopen twee dagen. Op zijn agenda stond geen één afspraak met een mensenrechtenorganisatie, terwijl die zowel in Israël als in Palestina zeker gebaat zijn bij internationale steun. Wel op de agenda: gesprekken met bedrijven die zakendoen met Nederland, waaronder bedrijven die actief zijn in illegale nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Formeel keurt Nederland de bezetting af, en bij Buitenlandse Zaken heeft de ‘tweestatenoplossing’ een vaste toetsenbordcombinatie, maar Israël weet hoe plichtmatig dat is. De nederzettingenpolitiek, die strijdig is met het internationale recht, wordt er in het geheel niet door gehinderd.

De Nederlandse diplomate Berber van der Woude diende om die reden haar ontslag in, na drie jaar gestationeerd te zijn geweest in Ramallah, waar het Palestijnse bestuur zetelt. In een afscheidsmail aan haar collega’s noemde ze de Nederlandse blindheid voor de Israëlische mensenrechtenschendingen ‘een schandplek voor ons werk’, zo berichtte NRC vorige week. Terwijl Van der Woude zich liet leiden door de internationale principes die ook de Nederlandse diplomatie zegt voor te staan, bleek Buitenlandse Zaken dat te ervaren als ‘partijdig’ en ‘niet-opportuun’. In dat geval kunnen we beter maar helemaal stoppen met doen alsof, aldus Van der Woude: “Zeg dan: de relatie met Israël gaat boven de mensenrechten”.

Haar ervaring stemt me des te somberder, omdat het inmiddels al 55 jaar duidelijk is dat Israël ‘ontkenningspolitiek’ bedrijft, om een term van Renate Rubinstein te lenen. Ik pak de bundel Over Israël erbij, een verzameling van stukken die ze schreef tussen 1952 en 1989. De een-na-laatste bijdrage is getiteld Kon men maar pro-Israël zijn – ze wilde het zo graag, maar de bezetting van de Palestijnse gebieden na 1967 vond ze onverteerbaar. “Israël had, na de Arabieren verslagen te hebben, het nieuw verworven gebied terug moeten geven. Ik geloof dat Israël, beneveld door de roes van de overwinning, zijn gelijk en zijn propaganda, zo stom is geweest om iets heel voor de hand liggends te vergeten: het gelijk van de Palestijnen.”

Dit is een citaat uit 1988. Het geldt nog steeds.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.