Om research te doen voor mijn boek De inboorling verbleef ik in 2008 een tijdje in het binnenland van Suriname, door de bewoners aangeduid als ‘het bos’. Ik sliep aan de Surinamerivier, bij een familie die een paar hutten had voor toeristen. Zij behoorden tot de marrons, afstammelingen van weggelopen slaven, vanouds ook bosnegers genoemd. Dat klinkt als een lelijke naam, maar ze gebruikten hem zelf ook, en toen ik hun vroeg of dat niet raar was, reageerden ze verbaasd: ‘Hoezo, wij zíjn toch bosnegers?’
Pas op, ik vertel dit niet om tegemoet te komen aan wie hoera wil roepen bij het gebruik van ‘verboden’ woorden, integendeel. Ik wil ermee onderstrepen dat ons taalgebruik altijd wordt bepaald door de context waarin de woorden zich bewegen. Het woord ‘neger’ stamt, als ik het goed heb, van het Spaanse ‘negro’, ofwel ‘zwart’. Dat het in onbruik is geraakt, is niet omdat er als zodanig iets mis mee is. Het ligt niet aan de samenstelling van de letters, en toch is dit woord steeds meer symbool geworden voor de racistische verhoudingen tussen zwart en wit, met name in de VS. In het tropisch regenwoud van Suriname lag dat anders, in elk geval toen ik er was.
Schreef ik hierboven ‘wit’ in plaats van ‘blank’? Jazeker, en niet omdat deze krant dat zo verordonneert, ik doe dat al langer. In De inboorling gebruikte ik beide woorden nog door elkaar, en misschien was dat oké gezien de tijd waarin dat boek speelde. Maar in de jaren daarna ben ik gaan begrijpen – ook dankzij de zwarte collega die een tijdje tegenover mij zat – dat ‘blank’ niet voor iedereen een neutrale term is.
Blank is niet het gangbare tegenovergestelde van zwart als het om kleuren gaat, waarom gebruiken we het dan toch? Het heeft de connotatie van ‘rein, onbezoedeld, zuiver’. En belangrijker nog: als het om het categoriseren van mensen gaat – altijd hachelijk – is het woord blank onlosmakelijk verbonden aan de tijd waarin de koloniale Europeanen meenden dat hun ras superieur was aan alle andere. Wij stonden bovenaan de levensboom, de Afrikanen onderaan, vlak boven de aapmensen. De slavernij werd mede met dit denken gerechtvaardigd.
Tegen deze achtergrond lijkt het me heel gezond over te gaan van blank naar wit. De taal verandert constant en dit is een kleine stap, miljoenen mensen over de hele wereld bewijzen dat het kan omdat hun woordenboek op dit punt niets anders kent dan wit. Je hoeft niet eens politiek correct te zijn om ermee uit de voeten te kunnen, zoals de figuren van White Lives Matter in Rotterdam bewezen, al blijft het vreemd dat Nederlanders zich onder een wit banier scharen om te vechten voor de blanke zaak. Maar het gaat hen dan ook niet om de taal, zij willen vooral ontkennen dat het leven van zwarten wereldwijd minder telt dan dat van witten. Voor zover ze niet regelrecht propageren dat dit precies is zoals het moet zijn: wit boven zwart.
Bij mijn vertrek uit Paramaribo, vijftien jaar geleden, werd mij bij de Centrale Markt toegesist: ‘Hey, white monkey!’ Ik kon daar wel om lachen, zeker gezien de reden van mijn reis. En natuurlijk ook omdat mijn voorgeslacht nooit tot de aapachtigen werd gerekend. Context is alles.
Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.
Het woord blank is niet blanco, het komt met een geschiedenis
Om research te doen voor mijn boek De inboorling verbleef ik in 2008 een tijdje in het binnenland van Suriname, door de bewoners aangeduid als ‘het bos’. Ik sliep aan de Surinamerivier, bij een familie die een paar hutten had voor toeristen. Zij behoorden tot de marrons, afstammelingen van weggelopen slaven, vanouds ook bosnegers genoemd. Dat klinkt als een lelijke naam, maar ze gebruikten hem zelf ook, en toen ik hun vroeg of dat niet raar was, reageerden ze verbaasd: ‘Hoezo, wij zíjn toch bosnegers?’
Pas op, ik vertel dit niet om tegemoet te komen aan wie hoera wil roepen bij het gebruik van ‘verboden’ woorden, integendeel. Ik wil ermee onderstrepen dat ons taalgebruik altijd wordt bepaald door de context waarin de woorden zich bewegen. Het woord ‘neger’ stamt, als ik het goed heb, van het Spaanse ‘negro’, ofwel........
© Trouw
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Yara Hawari
Marwan Bishara
Patrick Gathara
Andrew Mitrovica
Hipolitus Wangge
Priyamvada Gopal
Brahma Chellaney
Tafi Mhaka
Fisayo Soyombo
Amal Stefanos
Thenmozhi Soundararajan
