Een regime dat jonge mannen ophangt omdat zij zich keren tegen onvrijheid, zal geen genade vinden in de ogen van de God die het zegt te vereren, of die God nu Allah heet of weet-ik-veel. Ben ik daar zeker van? Absoluut, want na de executie van de 23-jarige Mohsen Shekari, gisteren in Teheran, heb ik de oude kunst van de tasseografie toegepast, oftewel het lezen van het koffiedik, en de uitkomst was ondubbelzinnig: het bewind van geestelijk leider ayatollah Ali Khamenei is even blasfemisch als misdadig.

Het is niet zomaar dat ik naar de koffie greep, ik volgde daarmee het voorbeeld van de Iraanse rapper Toomaj Salehi. In de laatste video die hij lanceerde voor zijn arrestatie, eind oktober, ontcijferde hij de koffiedrab van een fictief lid van de hoogste macht. Conclusie: ‘De bodem van je kop is vol van leugens en hypocrisie’. Kort daarop werd Salehi gevangengenomen, en op 27 november volgde de aanklacht ‘corruptie op aarde’, waar de doodstraf op staat.

Volgens Amnesty International heeft de Iraanse justitie de doodstraf al geëist tegen minstens 28 personen die betrokken waren bij demonstraties. Het lot van Mohsen Shekari, die geen kans kreeg in hoger beroep te gaan tegen zijn vonnis, bewijst hoe meedogenloos een ‘geestelijk’ bewind kan zijn. Dat hij niet alleen demonstreerde, maar ook een agent zou hebben verwond met een mes, doet daar niets aan af. Op de site van Amnesty kan een petitie worden getekend waarin het hoofd van de Iraanse rechterlijke macht wordt opgeroepen de doodvonnissen in te trekken en het recht te eerbiedigen. Je tekent met een druk op de knop, een kleine daad die gepaard kan gaan met een groot gevoel van machteloosheid, maar dat hoeft geen reden zijn om er vanaf te zien.

Overigens heeft het regime geen rechters nodig om dood en verderf te zaaien. Sinds het begin van de protesten, die volgden op de dood van de 22-jarige Mahsa Amini, zijn al meer dan 450 mensen gedood door veiligheidstroepen, waaronder de Revolutionaire Garde. En elke dode leidt tot meer doden, zo beschreef Iran-kenner Christopher de Bellaigue in The Guardian. ‘Bij elke demonstrant die wordt gedood, kun je er zeker van zijn dat na veertig dagen, als de sjiitische rouwperiode beëindigd is, er protesten zijn bij het graf, met mogelijk weer meer doden. Het was deze cyclus – doden, begrafenissen, protesten, meer doden – die het regime van de sjah in 1978 uitputte en leidde tot zijn vlucht uit Iran in 1979.’

Herhaalt een dergelijk scenario zich nu? Niemand weet het. Het theocratische bestuur dat na de val van de sjah de macht overnam heeft al meerdere golven van protest overleefd door ze met geweld neer te slaan. Bovendien is het protest zeer gemêleerd, wat een voordeel is zolang er een gezamenlijke vijand is, maar een nadeel zodra er nagedacht moet worden over alternatieve staatsvormen.

Intussen is de invloed van de buitenwereld beperkt. Misschien moeten we vooral twee dingen níet doen. Iraanse vluchtelingen niet ons land uitzetten, ook al heeft een rechtse Kamermeerderheid zich onlangs uitgesproken tegen een tijdelijke stop. En dergelijke vluchtelingen ook niet opsluiten in Bulgaarse kooien of Hongaarse containers.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.