Vorige week had ik in Duitsland een gesprek met een 82-jarige theoloog die zich nog herinnerde hoe hij als jongen van tien leerde hoe letterlijk oorlogstaal moet worden genomen. Het was de tijd van de Korea-oorlog en in de krant zag hij een woord dat hij niet kende: ‘Gemetzel’. Hij vroeg zijn vader wat het betekende, maar die hield de boot af. Daar legde de jongen zich niet bij neer, hij onderzocht zelf waar het woord vandaan kwam, en concludeerde dat er een verband was met ‘Metzer’, dat ‘slager’ betekent. Waarop hem begon te dagen wat er schuilging achter berichten over ‘slachtingen’ aan het front. En daar lag voor hem de kiem van wat een radicaal pacifisme zou worden.
Deze anekdote zoemde nog in mijn hoofd toen ik gisteren het woord ‘gehaktmolen’ tegenkwam in verband met Oekraïne. Het ging daarbij om de Russische soldaten, veelal naar het front gestuurd in Poetins ‘beperkte mobilisatie’, die bij honderden de dood vinden. In The Moscow Times werd beschreven hoe zij als kanonnenvoer in de richting van Oekraïense posities worden gedreven; dat dwingt de Oekraïeners te vuren, waarmee ze hun positie verraden. “Het is een gehaktmolen”, aldus analist Jakub Janovsky.
Volgens de Oekraïense defensiestaf vielen er zaterdag 950 doden aan Russische zijde, tot dusver het hoogste aantal op één dag. Dergelijke claims kunnen niet geverifieerd worden, en Kiev zwijgt over slachtoffers aan de eigen kant, maar het lijkt me aannemelijk dat de Russische legerleiding inzet op een getalsmatig overwicht en het grootschalige sneuvelen voor lief neemt.
De tweede keer dat ik de term ‘gehaktmolen’ aantrof, was in een interview met de Russische dichter Daria Serenko, die is uitgeweken naar Georgië. The New York Review of Books publiceerde een huiveringwekkend prozagedicht van haar, getiteld De bruidegommen en in het begeleidende interview spreekt ze over ‘de gehaktmolen van de fascistische staat die probeert zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk te verslinden’. Haar gedicht, geschreven in een minibusje vol anti-oorlog-activisten, schetst de staat van ontkenning waarin de Russische bevolking zich bevindt.
Serenko verbeeldt dit heel plastisch, zoals direct blijkt uit haar eerste zin: ‘Als de dode blauwe bruidegommen van Rusland terugkomen uit de oorlog liggen ze voor eeuwig in bed met hun bruiden.’ In het vervolg wordt het almaar droeviger, Serenko beschrijft de verminkingen van de bruidegommen, de stank die ze verspreiden, hun hardnekkige zwijgen. Er worden bruiloften georganiseerd, deels gefinancierd met de begrafenisuitkering die de nabestaanden hebben ontvangen. De dode bruidegom krijgt een pak aan van zijn vader, de bruid draagt een witte jurk met een zwarte sluier. ‘Natuurlijk zouden de vrouwen hun mannen liever levend hebben gehad. Het voelde zo goed hen te kussen onder de appelbloesem in de eerste dagen van mei. (...) ’s Nachts, liggend naast hun onbeweeglijke doden, fantaseren ze over de levenden. Laat God hun rechter zijn.”
Zelf ben ik, anders dan de bejaarde theoloog, geen radicale pacifist. Ik juich Oekraïense successen op het slagveld toe. Soms zie ik er harde video’s van, en dan voel ik iets van voldoening. Maar ik schaam mij daarvoor.
Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.
De Russische gehaktmolen verslindt mensen
Vorige week had ik in Duitsland een gesprek met een 82-jarige theoloog die zich nog herinnerde hoe hij als jongen van tien leerde hoe letterlijk oorlogstaal moet worden genomen. Het was de tijd van de Korea-oorlog en in de krant zag hij een woord dat hij niet kende: ‘Gemetzel’. Hij vroeg zijn vader wat het betekende, maar die hield de boot af. Daar legde de jongen zich niet bij neer, hij onderzocht zelf waar het woord vandaan kwam, en concludeerde dat er een verband was met ‘Metzer’, dat ‘slager’ betekent. Waarop hem begon te dagen wat er schuilging achter berichten over ‘slachtingen’ aan het front. En daar lag voor hem de kiem van wat een radicaal pacifisme zou worden.
Deze anekdote zoemde nog in mijn hoofd toen ik gisteren het woord ‘gehaktmolen’ tegenkwam in verband met Oekraïne. Het ging daarbij om de Russische soldaten, veelal naar........
© Trouw
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Yara Hawari
Patrick Gathara
Andrew Mitrovica
Marwan Bishara
Jan Egeland
Hipolitus Wangge
Tafi Mhaka
Julie Bindel
Priyamvada Gopal
