Vorige week schreef ik hier over de benaming ‘apartheid’ voor de Israëlische bezettingspolitiek. Daar wil ik op terugkomen, omdat er sindsdien twee interessante dingen zijn gebeurd. En nee, ik denk dan niet aan de reacties die mij ten deel vielen (‘Akkerman is een halve nazi’, ‘zaait haat tegen Israël’); die calculeer je in als je iets zegt over Israëls behandeling van de Palestijnen.

Waar ik op doel is in de eerste plaats de opmerkelijke wending in de zaak rond Kenneth Roth, waar ik vorige week mee begon. Roth, die 29 jaar lang directeur was van Human Rights Watch (HRW), had na zijn pensionering een functie zullen krijgen bij een afdeling van de Harvard University. Die benoeming werd echter op het laatste moment ingetrokken – de rector schrok terug voor protesten van donoren, en langs informele weg werd duidelijk dat dit Joodse donoren waren. Zij konden niet leven met Roths kritiek op Israël, zoals onder meer verwoord in een HRW-rapport over ‘apartheid’ in de bezette gebieden.

Maar inmiddels is de blokkade tegen Roth – zelf ook Joods – opgeheven, het leek me goed dat even te melden. De rector spreekt van een fout en betreurt dat zijn eerdere beslissing de indruk wekte dat er aan zijn faculteit geen ruimte zou zijn voor ‘een open debat’. Roth is uiteraard verguld met deze ommekeer, maar hij zou geen mensenrechten-voorvechter zijn als hij nu verder zijn mond zou houden. Hij waarschuwt dat anderen, minder bekend dan hij, nog altijd ‘gestraft worden voor het bekritiseren van Israël’. Waarbij ik aanteken dat er sprake is van een tweesnijdend zwaard: de antisemitisme-kaart kan worden getrokken om kritiek op Israël tot zwijgen te brengen, maar Israël-kritiek kan ook worden gebruikt als dekmantel voor antisemitisme.

Het tweede ding dat gebeurde, was het vertrek van Gert-Jan Segers. Het was in een gesprek met hem dat bij OP1 de term ‘apartheid’ viel in verband met Israël, tot zijn verontwaardiging uiteraard en met de nodige ophef als gevolg. Segers was als Kamerlid een geharnaste verdediger van Israël, en dat op religieuze gronden. Oudtestamentische visioenen werden bij hem rechtstreeks gekatapulteerd naar de politieke actualiteit, wat qua mensenrechten niet altijd handig is.

De vraag is nu of zijn opvolgster Mirjam Bikker dezelfde koers zal varen. Rabbijn Lody van de Kamp hoopt van niet, schreef hij maandag in het Nederlands Dagblad. De religieuze dimensie die Segers in Israël zag, ‘mogelijk als voorbode van de komst van de Messias’, wordt in Israël ‘maar heel sporadisch beleefd’, aldus de rabbijn. Wat hem betreft hoort ‘de Groot-Israël-gedachte’ in de Bijbel thuis, niet in de politiek van alledag. “Een ander CU-beeld over Israël kan alleen maar goed zijn voor Israël, voor Jood en Palestijn.”

Een aantal jaar geleden sprak ik een CU-ingewijde, die zei dat er drie taboes waren in zijn partij: verdere EU-integratie, het homohuwelijk en Israël. Zou dat nog steeds zo zijn? In het Europees Parlement heeft de CU afscheid genomen van de SGP, dat is alvast wat. En Segers was tegen het homohuwelijk, maar zei in 2021 ruimte te willen laten voor discussie: “Je voelt een toenemende aanvaarding dat mensen hier anders instaan.” Nu Israël nog.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug.