Email: [email protected]
Twitter: @demetce
Arapça half (arka) kelimesinden türetilen ve “Ardından gelen” demek olan halife, Dört Halife döneminde sahabenin önde gelenlerinin seçimi ve biat (egemenliğini kabul etmek) yoluyla gerçekleşti. Daha sonra ise babadan oğula geçen bir veraset sistemine dönüştü.
Dört Halife döneminden hemen sonra ikiye bölünen İslâm’ın Sünni kolu da Şii kolu da seçimi bıraktı ve birbirlerinin halifelerini tanımadı. Sünniler hadislere dayandırarak halifenin Kureyşli olması şartını ararken, Şiiler halifenin Allah tarafından seçildiğine ve Ehl-i Beyt’ten (peygamberin ailesi) gelmesi gerektiğine inandılar. Zaten bu bölünmenin temel nedeni halifenin kim olacağı tartışmasıydı.
Bilindiği üzere Emeviler ve Abbasiler dönemlerinde babadan oğula geçen halifelik, Bağdat’ın Moğollarca yağmalanması sonucu Mısır’da Memlûk Devleti himayesine girmişti. Yine bilindiği üzere Yavuz Sultan Selim’in Memlûk devletine son vermesiyle Osmanlı Devleti halifeliği devralmıştı. Ta ki 1924’te TBMM kararıyla halifelik kaldırılana kadar.
Sakın ola ki halifelik böyle sırayla ilerledi, birbirini izledi diye düşünmeyin. Halifelik tarihi, paralel halifeliklerle doludur. İslâm dünyasını temsilen eş zamanlı pek çok halife ortaya çıkmıştır. Zaten iki ana kola göre de soyu Kureyş’e veya Ehl-i Beyt’e uzanmayanlar bu makama gelemez.
Emeviler döneminde, Ayşe’nin yeğeni Abdullah bin Zübeyr 684’te isyan başlatıp halifeliğini ilan edince kuşatıldı ve öldürüldü.
Abbasiler döneminde ise Fâtıma, Endülüs Emevi ve Muvahhid olmak üzere üç ayrı paralel halifelik kuruldu.
Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı’da bulunan, diğer Müslümanlarca geçerli kabul edilmeyen hilafete son verince Şerifî halifeliği ilan edildi. 1994’te Köln’de bir spor salonunda halifeliğini ilan eden ‘Köln Humeynisi’ lakaplı Cemalettin Kaplan da unutulmamalı. O da bir halife.
Bir halife ilanı ise biliyorsunuz Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)’in terörist lideri Bağdadi’nin 2014’te yaptığı… 2019’da ABD askerlerince yakalanacağını anlayınca üzerindeki bombayı patlatıp ailesiyle birlikte........