“TANZİMÂT-I HAYRİYE” ÜZERİNE…

Prof. Dr. Ahmet SEVGİ

1683 Viyana bozgunuyla Batı’nın üstünlüğünü kabul etmiş olduk. “Karlofça Antlaşması”yla (1699) verdiğimiz tavizlerden bu yana da hiçbir zaman iki yakamız bir araya gelmedi. Yani 300 yılı aşkın bir süredir yönümüz hep Batı’da. Lakin bir türlü onların teknik ve ekonomik gücüne ulaşamadık.

Haksızlık etmeyelim, bu uzun zaman zarfında devlet boş durmadı. Birtakım siyasî ve sosyal tedbirler almaya çalıştı. I. Mahmut ve III. Selim’in ıslahatları, Vak‘a-i Hayriye, Tanzimat, I. ve II. Meşrutiyet… İçinde bazı olumsuzlukları barındırsa da bu teşebbüslerin her biri iyi niyetli çabalardır. İlanının 186. yıldönümü münasebetiyle bugün “Tanzimat” üzerinde duralım istiyorum.

Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839’da Gülhane Parkı’nda Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. Ferman’ın girişinde mealen:“Kuruluşundan beri Kur’ân hükümlerine ve şeriat kanunlarına uyulduğu için devletimiz güçlü ve halkımız huzur ve refah içinde idi. Lakin 150 seneden beri şeriata ve kanunlara uyulmadığından eski gücünü kaybetmiştir. Gerekli tedbirler alındığında Allah’ın yardımıyla 5-10 yıl içinde istenilen hedefe ulaşılacaktır” denilerek bazı yeni kanunlar konulması lüzumuna işaretle, bunların esasını can güvenliği, ırz, namus ve mülkiyet hakkının........

© tarihistan.org