Diğer
T24 Haftalık Yazarı
25 Ekim 2024
Bir zamanlar 144 kürekçinin çektiği, padişahın görülmeden rahatça Boğaz’ı gezebilmesi için üstü kapalı bir “köşk”ü bulunan kırmızı saltanat kadırgasının önündeki beyaz seyrek saçları at kuyruklu, bir hayalet kadar beyaz ve sakin görünen adam gülümseyerek kemanını omuzuyla boynunun arasına yerleştirdi ve usulca çalmaya başladı. Uzun kadırganın arkasındaki camdan vapur silüetleri görünüyor, bazen birinin düdüğü Bach’ın solo keman sonatına karışıyor. Adam günümüzde Barok müzik deyince ilk akla gelen isimlerden ünlü kemancı François Fernandez, mekân Deniz Müzesi, etkinlik Bach İstanbul’da konserleri… François bu konserde Bach’ın solo keman için bestelediği altı parçadan (3 sonat ve 3 partita) la minör ve sol minör sonatla re minör partita’yı mükemmeliyetle icra etti. Konserin finali Re Minör Partita’nın son bölümü Ciaconna solo keman için yazılmış en zor eserlerden biridir ve “kemancıların Himalayası” diye bilinir. François parçaya başlamadan önce notasının kapağını gösterdi bize; Bach’ın el yazısıyla “Sei Solo*” yazıyordu notanın üzerinde…” İtalyanca bilenleriniz anlamıştır, evet burada ‘altı solo’ yazıyor ve gerçekten de bu nota keman için altı solo eser içeriyor ama bu cümle aynı zamanda başka bir anlama da geliyor” dedi, “yalnızsın” demek…
Klasik müziğin gelmiş geçmiş en önemli bestecilerinden Johann Sebastian Bach’ın ilk eşi Maria Barbara babasının kuzeninin kızıydı. Muhtemelen birbirlerini çocukluktan beri tanıyorlardı ve mutlu bir evlilikleri vardı. Doğan yedi çocuklarından üçü bir yaşlarına ulaşamadan ölmüştü ama bu 18. yüzyılda çok sık rastlanan bir durumdu. Yıl 1720’ydi, Bach’ın Anhalt-Köthen prensi Leopold’un müzik direktörü olarak iyi bir işi vardı ve prens Kalvinist (Reformist) olduğu, dolayısıyla ibadetinde gösterişli müziklere yer vermediği için kilise müziği yerine daha seküler eserler besteliyordu: Orkestra ve çello süitleri de bu dönemdendir. 1720 yazında Bach eşini evde sapasağlam ve sağlıklı bir şekilde bırakarak patronu prens Leopold’la birlikte Carlsbad’a gitti. İki ay sonra döndüğünde, çok sevdiği eşinin aniden öldüğünü ve çoktan gömüldüğünü öğrendi. Her yolculuğun bir nevi ebedi ayrılık sayılabileceği çünkü hiçbir iletişimin olmadığı bir dönemden bahsediyoruz, değil son bir veda, cenazesine bile katılamamıştı çok sevdiği hayat arkadaşının… Bach altı solo keman parçasını işte bu yas tuttuğu dönemde yazdı. Re minör partitanın son bölümü Ciaconna’nın, kendisi de çok önemli bir besteci olan Brahms’ın Clara Schumann’a yazdığı mektupta “Adam küçücük bir enstrüman için tek bir porte üzerinde en derin düşünceler ve en güçlü duygularla dolu koca bir dünya yaratmış. Bu eseri değil yazabileceğimi, tasarlayabileceğimi bile hayal etseydim eğer, aşırı heyecandan aklımı yitirirdim” diye bahsettiği bu hüzünlü olduğu kadar zor ve çarpıcı parçanın eşinin hatırasına yazdığı........