Diğer

04 Ekim 2025

“Rızanın İmalatı”, Walter Lippmann’ın “Kamuoyu” (Public Opinion) kitabında ortaya attığı ve Noam Chomsky ile Edward S. Herman’ın Propaganda Modeli ile geliştirdiği bir kavramdır: “Devletlerin, şirketlerin ve diğer egemen güçlerin halkın normalde karşı çıkacağı veya tepkisiz kalacağı politikaları ve davranışları kabul etmesini sağlama süreci olarak tanımlanır. Medya bu süreçte insanları yönlendiren ve istenmedik davranışları benimsemelerini sağlayan bir propaganda aracı olarak kullanılır.” Evet, “rızanın imalatı” kavramını sorguladığımızda bu tanımla karşılaşırız. Kitleleri, toplumları belli kanaatler doğrultusunda güdüleyen belirleyici dinamikleri düşündüğümüzde iktidarların egemen olduğu kitle medyasının bir propaganda aygıtı gibi nasıl işlediğini daha iyi anlayabiliriz. Manipülasyon, dezenformasyon gibi rıza mühendisliği sayılan bu ikna stratejileri iktidar sahiplerinin çıkarları doğrultusunda topluma yön verme işlevlerini içeriyor.

Bu yöntemlerin günümüz siyasi koşullarında iktidarlar tarafından, hakkı verilerek, nasıl uygulandığını kolayca gözlemleyebiliriz. Yönetilen kitleler doğru olanın iktidarı kullananlar tarafından onaylandığı takdirde mümkün ve yasal olduğu fikrini çoğunlukla kabul etmiş durumda. Durum böyle olunca, ortamın koşullarına göre –kendi varlıklarına yer edinme endişesiyle– iktidarların onay vereceği davranış ve düşüncelere sahip olma eğilimi kendiliğinden ortaya çıkıyor… Bu koşullarda demokrasinin gerçekten hangi düzeyde karşılık bulduğu sorgulanması gerekmez mi? Siyasi ortamın otoriter iktidarlar tarafından bir “rızanın imalatı” tezgâhına dönüştürülmüş olması demokrasinin uygulanmasına bir engel değil mi?

Rızanın imalatı halkın rıza göstermeyeceği uygulamalara ikna edilmesi sürecidir. Bu süreç bireyin ya da toplumun kendi çıkarlarına aykırı olabilecek kararları medya, eğitim sistemi, kültürel........

© T24