Diğer
19 Eylül 2024
İktidardaki ittifakın HÜDA PAR isimli ortağı partinin genel başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, bir televizyon programında Anayasa’nın ilk dört maddesini hedef aldı. Katıldığı televizyon programında Anayasa’nın ilk üç maddesinin değiştirilmesini yasaklayan 4’üncü maddesinin kaldırılması gerektiğini söyledi.
Sözlerine inanacak olursak, bu görüşü ilk üç maddeyi değiştirmek için değil de “gelecek nesillerin iradesine ipotek koymamak” için dile getirmiş.
Hemen kaydedeyim: Gerçekte bu sözler ona ait değil. “Gelecek nesillerin iradesine ipotek” savının sahibi Thomas Jefferson’dır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kurucu ataları arasında sayılan Jefferson, ABD Anayasası’nın geleceği bağlamında yapılan tartışmalar sırasında bu savı ileri sürmüştür. 1816’da yazdığı bir mektupta hiçbir kuşağın sonraki kuşakların tercihlerinin üzerinde ipotek kuramayacağını söyleyen eski devlet başkanı, daha da ileri gitmiş, her on dokuz veya yirmi yılda bir Anayasa’nın yeniden yazılması gibi ilginç bir tez ileri sürmüştür. Aksi durumun “bir insanın da çocukken kendisine giydirilen paltoyu giymeye devam etmek zorunda kalması”na benzediğini söyleyen Jefferson’un bu sözleri, bugün başkent Vaşington’daki heykelinin arkasına metaforik olarak kazılmıştır. Görüş, onun görüşüdür.
Yapıcıoğlu’nun, bu sözleri, Jefferson’un söylediğini bilerek dile getirdiğini pek sanmıyorum. Bana bu sözler, Türkiye’de siyasetin kulaktan dolma ezberlerle yapılmasının bir uzantısı gibi görünüyor.
Fakat bu vesileyle “kilise ve devlet ayrılığı duvarı” ifadesinin mucidi Jefferson’un heykelinin bulunduğu yapının duvarında kazılı olan “Hiç kimse dini ibadetlere ya da hizmetlere katılmaya ya da bunları desteklemeye zorlanamaz ya da dini görüşleri ya da inançları nedeniyle yaptırıma tabi kılınamaz” veya “İnsan aklı üzerindeki her türlü zorbalığa karşı ebedi düşmanlık yemini ediyorum” gibi sözlerini de hatırlatmak isterim.
Bu hatırlatmamın nedeni, bunların HÜDA PAR’ın savunduğu sistemle (adını koyalım: şeriat düzeniyle) taban tabana zıt olması.
Jefferson’un görüşü ne kadar havalı ve özgün görünse de anayasalcılık hareketlerince kabul görmemiştir. Anayasaların sadece bir toplum sözleşmesi olmadığı; bazen (bkz. Fransa) toplumda devrimci dönüşümün........