Diğer
01 Mayıs 2024
“Hukuk Devleti” ile “Keyfilik Devleti”ni ayıran nedir? Birincisinde, devletin hukukun çizdiği sınırların dışına çıktığı yargı kararlarıyla sabit olmuşsa devlet bu kararlara uyar. Kendisini düzeltir, hukukun çizdiği sınırlar içine çeker. İkincisinde ise, devlet yargı kararlarına uymaz, hukukun çizdiği sınırların dışında kalmayı sürdürür, böylelikle devlet müdahalesinin dışında kalan bireyin temel hak ve özgürlükleri alanına girer, onları ihlal eder.
Her yıl yenilenen 1 Mayıs’ta Taksim’in işçilere kapatılması, AKP’nin yönettiği devletin bir “Keyfilik Devleti” olduğunun iyi bir örneği.
Taksim Meydanı’nın 1 Mayıs kutlamalarına kapatılması üç bakımdan hukuk ihlali oluşturuyor:
Bu insan hakları ihlallerini içeren, Türkiye’ye karşı alınmış AİHM ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararları var. Ama bunlardan hiçbiri Hükümet’i bu anlamsız yasaktan vazgeçiremiyor. O zaman büyük bir hukuk devleti sorunu ortaya çıkıyor.
Taksim Meydanı’nın 1 Mayıs kutlamalarına kapatılmasına gerekçe olarak İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya tarafından ileri sürülen hususların tümü AYM’nin 12.10.2023 tarihli kararında yanıtlanmakta. Şöyle ki:
AYM: “… toplantı ve gösterinin düzenlenmesi ile hedeflenen amaçlara ulaşılabilmesi için … mekan seçme serbestisinin kategorik olarak yasaklanması anayasal hak bakımından kabul edilemez. Hedef kitlenin ilgisini çekebilmek için toplantının belli yerlerde yapılması gerekebilir. Bu nedenle hangi mekânın toplantıya en uygun olacağını seçme serbestisi toplantının düzenleyicilerine tanınmalıdır.”
AYM: “AYM birçok kararında kamuya açık bir alanda yapılan toplantı ve gösteriler, doğası gereği trafik de dahil olmak üzere günlük hayatın işleyişinde bazı aksaklıklara neden olsa bile, Anayasa’nın 34. maddesinde teminat altına alınan hakkın zarar görmesini engellemek amacıyla kamu gücünü kullanan yetkililerin barışçıl toplantılara sabır ve hoşgörü ile yaklaşmaları gerektiğini ifade etmiştir. Toplantının yalnızca halkın dinlenme, seyahat etme ve eğlenme gibi birtakım sosyal ve kültürel faaliyetlerinde aksaklıklara neden olması 1 Mayıs İşçi Bayramı kapsamında yapılacak bir toplantı ve gösteriye müdahaleyi haklı göstermez.”
AYM: Güvenlik açısından yapılacak değerlendirme için AYM bazı kriterler öngörmektedir. Bunlar arasında toplantı ve gösterinin somut bir tehlike ya da açık ve yakın tehdit oluşturması; bu tehdidin bütün tedbirlere rağmen engellenememesi, idarenin hakkın kullanımını sağlayacak pozitif yükümlülükleri bulunması; ve tehlike ve tehditlerin daha az katı önlemlerle engellenip engellenmeyeceği, önlemin zorunlu olup olmadığının değerlendirilmesi gibi hususlar yer almaktadır. Bu kriterleri AİHM kararlarında da bulmak olanağı........