Diğer

T24 Haftalık Yazarı

07 Aralık 2025

Siyasetçiler seçim dönemlerine seçmenlere ulaşmak, vaatlerini ve politikalarını anlatmak için çeşitli yöntemler kullanırlar. Bundan yaklaşık 100 yıl önce siyasiler propaganda için afiş ve broşür kullanırken, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte propagandalarını yapmak için sırasıyla radyo, televizyon ve interneti bir araç olarak kullandı. Günümüzde ise sıraladığım bu iletişim araçlarına ek olarak sosyal medya da siyasetçilerin seçmenlere ulaşmak için kullandığı araçlardan biri. Ancak bu araçların arasında artık yeni, görünüşe göre oldukça etkili ve bu etkililiğiyle de tehlikeli olabilecek bir aktör daha var. Yapay zekâ tabanlı sohbet botları…

ABD ve Polonya’dan bir grup araştırmacının yürüttüğü ve geçtiğimiz günlerde Nature dergisinde yayımlanan bir çalışma, yapay zekâ tabanlı sohbet botlarının seçmen fikirlerini etkilemede yukarıda saydığım geleneksel iletişim metotlarına kıyasla daha başarılı olduğunu ortaya koydu.

Çalışma, Amerika, Kanada ve Polonya’dan yaklaşık 6000 katılımcıyı kapsıyor. Katılımcılara ilk olarak, o ülkenin son genel seçimlerinde (2024 ABD Başkanlık, 2025 Kanada Federal ve 2025 Polonya Başkanlık) yarışan adaylara dair görüşlerini 0-100 aralığında puanlamalarını sağlayan bir dizi soru soruluyor. Daha da somutlaştırmam gerekirse, örneğin Amerika’daki katılımcıların 2024 Amerika Başkanlık Seçimlerinde yarışan Kamala Harris ve Donald Trump için fikirleri ölçülüyor.

Sonra ise bu katılımcılar, aralarında ChatGPT’nin de bulunduğu 12 farklı açık kaynak dil modeli ile oluşturulan ve her biri belirli adayı destekleyen sohbet botları ile konuşma yapmak için rastgele bir şekilde dağıtılıyor. Yani Trump destekçisi bir seçmen, Harris destekçisi bir dil modeliyle ya da kendisi gibi Trump destekçisi bir dil modeli ile karşılıklı konuşmaya başlıyor. Diğer ülkeler için de deney aynı şekilde uygulanıyor. (Kanada için Carney ve Poilievre, Polonya için Trzaskowski ve Nawrocki).

Her katılımcı için ortalama 6 dakika civarında süren karşılıklı diyaloglar sonunda ise, ABD’den çalışmada yer alan 2300’den fazla katılımcının görüşlerinin sohbet botlarıyla konuşmadan önceki görüşlerine göre yaklaşık 2 ile 4 puan arasında oynadığı görülüyor. Bu değişim Polonya ve Kanada da daha da keskinleşiyor; katılımcıların siyasilere dair görüşlerinde ortalama 10 puana yakın bir değişim gözlemleniyor. Bu değişim ise klasik siyasi iletişim araçları (televizyon vs) kullanıldığında ise yaklaşık 1 puan.

Uzmanlar, Amerika’daki artışın diğer iki ülkeye göre daha az olmasını, ülkedeki siyasi kutuplaşmaya bağlıyor. Yani dil modellerinin seçmenleri politik olarak etkileme kabiliyeti siyasi kutuplaşmanın az olduğu ülkelerde daha yüksek. (ya da tam tersi)

Çalışmadaki dikkat çekici bir diğer sonuç ise sohbet botlarının fikirlerini etkilediği katılımcıların profili. Botlar,........

© T24