Diğer
Konuk Yazar
06 Eylül 2024
Haberlerde, Gazze'de 25 yıldan sonra, on aylık bir bebekte ilk defa vahşi poliovirüse bağlı poliomyelit yani daha kısa ismi ile polio vakasının görüldüğü var. Savaşlarda, krizlerde aşılama gibi halk sağlığı hizmetleri aksayınca, dünyadan silindiğini düşündüğümüz hastalıklar böyle hortluyor işte. Bunun ne demek olduğunu, hem medikal hem de nasıl bir uygarlık krizi olduğundan bahsedeceğim bugün size. Ama önce tıp tarihinden bir girizgah yapmam lazım.
Poliomyelit, daha çok bilinen ismi ile çocuk felci hastalığı, poliovirüsün neden olduğu çok bulaşıcı, tüm dünyada görülebilen bir hastalık. Virüsün çeşitli alt tipleri var, çocuk felcine sebep olan vahşi polio virüsü. Vahşi polio virüsü, vücutta çoğalıyor ve sonra sinir sistemine saldırıyor. Sakatlığa sebep oluyor. Poliomyelit sadece insanlarda görülen bir hastalık.
Çocuk felci insanlık tarihi kadar eski, eski Mısır'da polioya bağlı sakatlığı tasvir ettiği düşünülen figürler var. Yani insanlığın bu hastalıkla mücadelesi yüzyıllardır bin yıllardır devam ediyor.
Biraz daha hastalıktan bahsetmek gerekirse, hassas olan kişiler poliovirüs ile karşılaştığında üst solunum yolu enfeksiyonuna benzer bulgular ile geçirebilir. Paralitik polio dediğimiz enfeksiyonun en ağır formunda, poliovirüs felce neden olur. Hastalık esasen 5 yaş altı çocukları etkiler. Felç sıklıkla her iki bacakta veya bacaklardan birinde görülür. Bu nedenle çocuk felci denir.
Düşünün, bir gün sağlıklı bir çocuğun ateşi çıkıyor, sonra emeklemeyi ve yürümeyi bırakıyor. Çocuk felci hastalığının neden kaynaklandığının anlaşılması 1900'lerin başlarını buluyor. Uzun bir süre boyunca ateşlenip sonra felç olan çocuklardan oluşan bir kabustan ibaret. 1916'da Amerika'da tarihin en büyük salgınlarından biri yaşanıyor. Yaklaşık 10 bin ölüm ve 30 bine yakın hastalıktan etkilenerek felçli kalan çocuk oluyor. Yakın zamanda geçirdiğimiz COVID-19 pandemisini bir düşünelim. Polio salgını ise daha çok çocukların etkilendiği, felç olup yürüyemediği, sakat kaldığı, solunum kaslarının felç olmasına bağlı bir çok insanın öldüğü bir salgın.
Günümüz modern yoğun bakımının polio salgını ve polio ilişkili solunum yetmezliği ile mücadele ederken doğduğunu, "Demir akciğer" olarak bilinen bu solunum cihazlarının günümüz mekanik ventilatörlerinin bir çeşit atası olduğunu eklemeden geçmeyeyim.
Daha sonra ABD başkanı olacak olan Roosevelt 39 yaşında çocuk felci oluyor ve........