Diğer
18 Haziran 2024
Kimi şehirler vardır. O şehirlerde kimi yerler... Dokusuyla, tarihiyle özeldir, farklıdır. Özel ve farklı bir muameleyi hak eder. Tabii hassas bir yönetimi. İstanbul’da ‘Prens Adaları’ olarak bilinen Büyükada, Heybeliada, Kınalıada, Burgazada işte böyle yerlerdir. Binaları, yaşamış, hala yaşıyor olanları ve tabii doğası. Çocukluğum özellikle yazları Kınalıada ve Büyükada’da geçti. Hala Büyükada’ya sık sık gidip geliyorum. Ama bu bir; ‘benim zamanımda’ yazısı değil, olmayacak. Sadece bildiğim-yaşadığım yer olması yardımcı olacak. Ve daha çok sosyal demokrat belediyecilik üzerine düşünmeye davet eden bir yazı kurgulanacak. Katılımcı demokrasiyi anlamaya, anlamlandırmaya çalışarak. Adalar’a ‘ite-kaka-döve döve’ kabul ettirilmeye çalışılan minibüslerin başrolde olduğu…
Adalar’ı sınıflandırırken dünyadaki benzerlerine bakmak gerekir. Bu özel yerler ‘car free’ yani arabasız-araçsız alanlar olarak da değerlendirilir, öyle korunur. Yaya alanlarıdır, yürüme alanlarıdır, bisiklet alanlarıdır. Kimi Adalar’da kimi yerlere sadece yürüyerek ulaşım sağlanamaz. O yüzden dokuyu bozmayacak, elbette orada yaşayanların fikri-katkısı alınarak kimi çözümler getirilir.
Tarihi kaynaklara ya da burası üzerine yazılan kimi kitaplara baktığınızda bir zamanlar Prens Adaları’nda ana taşımacılığın eşeklerle yapıldığını görürsünüz. 20. yüzyıl başlarından itibaren atlı faytonların-kupaların çalışmaya başladığını hatta ‘eşekçilerle-atçıların kavgaları’ üzerine notları. Adalar’ın nüfusu arttıkça tabii buraya gelen turist sayısı fazlalaştıkça ‘yeni çözümler’ aranmaya başlanmış. Şu an Adalar’da kayıtlı nüfus şöyle: Büyükada 8 bin 700, Heybeliada 4 bin 57, Burgaz bin 654, Kınalı 2 bin 16. Yaklaşık 16-17 bin kişi. Ancak yaz ayları bu sayı 40 binleri, hafta sonu-bayramlarda 100 bini buluyor.
2020 yılına kadar faytonlarla yapılan taşımacılık özellikle atların fazla çalıştırılması, bakımsız bırakılması, yılda 100’ün üstünde atın zor şartlar nedeniyle ölmesi gibi haklı sebeplerle sonlandırıldı. Hala bir kesim ‘atlara daha iyi şartlar sağlanarak devam mümkün olabilir mi?’ idiyi tartışıyor. Şu notu da ekleyeyim. Faytonlar kaldırıldığında; Büyükada’ya kayıtlı 226, Heybeliada’ya kayıtlı 32, Burgazada’ya kayıtlı 27 fayton vardı. Mevsime göre 500 ile 1000 arasında at yaşıyordu.
Atlar gidince yerine ilk etapta; 13 kişi alan 40 tane, iki ile üç kişi alan taksi olarak kullanılan 20 tane elektrikli araç alındı. Ancak özellikle yaz aylarında bu araçlar Ada’ya günübirlik gelenlerin de talebiyle yetersiz kaldı. Adalar Belediyesi ile Büyükşehir Belediyesi’nin uzun süre ayrı partilerde olması burada yapılmak istenen kimi işler konusunda zorluk çıkarmış ancak 2019’daki seçimlerde ve 2024 seçimlerinde hem büyükşehir hem ilçe CHP tarafından yönetilmeye başlandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Planlama Müdürlüğü’nün geçen süreçte üzerinde çalıştığı Adalar İlçesi Strateji Belgesi’nda ana konulardan biri ulaşımdı. Şu tespitlerde bulunulmuştu:
"Adalar’da motorlu taşıtlar kamu hizmetleri dışında kullanılmamış, adaların ana ulaşım biçimi tarihsel olarak yaya ve motorsuz taşıtlar olmuştur.........© T24