Diğer
T24 Haftalık Yazarı
23 Haziran 2024
Bir çocuğun gelişiminde en etkili olan faktör doğa mı, yetiştirme midir?
Kuşkusuz ikisi de etkili ancak hangisinin daha ağır bastığı ise sıkça tartışılıyor.
Yetiştirmenin etkilerini her yerde görmek mümkün.
Çocuk, doğduğu andan itibaren ebeveynlerinin seçimleriyle yetiştirilir.
Emzirmek mi, biberon mu?
Evde bakıcı mı, kreş mi?
Dershane mi, özel hoca mı?
Bunun gibi binlerce soru, aileler için rutin...
İmkanları olan aileler, çocuklarına en fazla avantaj sağlayan en pahalı tercihleri kullanmaktalar.
Türkiye'de sağlıksız bir rekabetle çocuk yetiştiren aileler, ebeveynliği neredeyse olimpiyat yarışı gibi algılıyorlar.
"Eğer sınıftaki öğrencilerin iPhone'u varsa, benim çocuğumda en yenisi olacak."
"Arkadaşının doğum günü seçkin bir mekânda kutlanmışsa, ben daha seçkin bir mekânda kutlayacağım."
Daha birçok mukayese ile oldukça şımarık çocuk yetiştiren aileleri gördüm, görmeye devam ediyorum.
Elbette bu sadece bize özgü değil. Ama gerçekten "üstün çocuk yarışı" spor olsaydı, lig birincisi olacağımızdan eminim.
Ebeveynlerin bu sınırsız çabalarına rağmen, çocuklarının fiziksel özellikleri doğaya kalmakta.
Bu da çocukları, zengin ya da fakir hangi ailede doğarsa doğsun avantaj ve dezavantajlarıyla bir yere kadar eşitliyor.
Aynı aileler, çocukları doğmadan önce çocuklarının zekâ seviyesini, boyunu veya saç rengini tayin edebilseler veya belli hastalıkları genlerinden sildirme kapasitesine sahip olsalar, ne kadar büyük azimle yapacaklarını tahmin edebiliriz.
Gerçi ben de tercih edebilirim.
Bir anne ve babanın çocuklarını olabilecek en iyi şartlarda yetiştirmek istemeleri en doğal içgüdüleridir.
Artık bu soru teori değil.
Öjenik, (ırkı mükemmelleştirmek) Türkiye'de yaygın konuşulan bir konu değil.
En sağlıklı hayvanların çiftleştirilmesiyle, genleri sağlıklı yeni cinsler oluşturulmasına benzer bir felsefe ile insan üremesine yön vermek; genleri seçerek geliştirmek, hastalık veya engellilik gibi "istenmeyen" sıkıntıları azaltma veya tamamen çıkartma yöntemlerine öjenik deniyor.
Yunancada "iyi doğum" veya "iyi yaratılan" anlamına geliyor.
Kelime kökeninin Antik Yunan'dan gelme nedeni Platon. Cumhuriyet klasiğinde; "Zayıf ebeveynler çocuk yapmamalı. Çünkü alt seviyeli nitelikleri çocuklarına miras kalır, anlamlı bir yaşam sürecek güçleri olmaz ve devlete hiç katkıda bulunamazlar" der.
Bunu söyleme nedeni, Antik Yunanlıların kalıtım konseptini anlamış ve anne babadan fiziksel nitelikler kadar, hastalıkların da geçebildikleri gerçeğini gözlemlemişlerdi. (Dönemin tıp bilgisini göz önüne alınınca, büyük bir başarı.)
Bu fikir çeşitli zamanlarda yeniden ortaya çıksa da 1883 yılında İngiliz bilim adamı Francis Galton öjenik (İngilizce: Eugenics) sözcüğünü icat ederek, modern bilim literatürüne ekledi.
Sadece doğru kişilerin genlerini sonraki kuşağa aktarmaları değil, "eksik" genlere sahip........