Diğer

28 Aralık 2024

Askâri ücret 22.104 TL olarak ilan edildiği gün, 7 yıl evvel (2017) bir resim çerçevelettiğim camcıya gittim ve resmi (kırıldığı için) tekrar çerçevelettim. Yaklaşık 60x40 cm bir resim; basitçe bir çerçeve ve ışık yansıtmayan cam. 2017’de 40 TL vermiştim; dün 860 TL verdim.

Sonra hatırlamağa gayret ettim; 2017’de yerli tarım ürünü olan çeri domates fiyatını buldum; 4.5 TL/Klg. imiş. Bugün 120 TL. O tarihte mazot da 4.50 TL imiş. Bugün 45.33 TL.

Bu çok farklı 3 ürün’ün ortalama fiyat artışı 19.39 misli olmuş.

O tarihte askâri ücret bin 404.50 TL imiş. Yani bugün, işe yeni girmiş bir işçi kardeşimiz 7 yıl önceki standartında yaşaması için 27 bin 223 TL 50 kuruş gerekiyor.

Öte yandan bir de Enflasyon’a göre hesap var. Çeşitli rakamlar şöyleniyor;

Ülkemizde, Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Veysel Ulusoy başkanlığında bir gurup ekonomist akademisyen, bir araya gelip Harvard ve MIT Üniversitelerinin geliştirdiği bir hasaplama sistemini 2016’da ülkemize adapte etmişler; Böylece ENAG (Enflasyon Araştırma Grubu) doğmuş ve o günden bu yana her ay Enflasyon açıklıyorlar. Bilimin dışında hiçbir bağlantıları yok; ve açıkladıkları enflasyon oranları kim incelerse doğru çıkıyor.

Öte yandan İstanbul Ticaret Odası da farklı değerlerde bir enflasyon açıklıyor.

Resmi devlet kuruluşu, yani iktidar partisi güdümündeki TUİK ise çeşitli “farklı!” hesaplama yöntemleri kullanıyor. TÜİK’in ilan ettiği değerlere göre maaş zamları veriliyor. Kimine göre böylece düşük çıkartılan enflasyon ile Devlet kendi vatandaşını kandırıyor. Bu üç farklı değere bakınca ortalama yüzde 75 civarında bir enflasyon çıkıyor. 2023’de 17.002.00 TL olan askâri ücretin bu durumda 29.753. olması gerekiyor idi. Yani bugün CHP nin en az 30.000 TL olmalı söylemi doğru bir hesap. Yine TUİK açıklamasına göre 2011 yılında kendini mutlu hissedenlerin oranı 62.8 iken; bu oran 2023 yılında yüzde 52,7 oldu.

Şimdi birde nedir bu “enflasyon” bir bakalım. Ben ekonomist değilim, ancak hayatının her döneminde enflasyon hesabı yapmak durumunda kalmış bir Endüstri Yöneticisiyim. Bu konuda vatandaşa bilgi veren hiç kimse enflasyona sebeb olan “sahici” sebebi anlatmıyor. Bazen acaba “bilemiyorlar mı?” diye düşünüyorum. Çünkü Enflasyon reel bir “şeyi” ifade etmiyor.

Yıllar önce yazmıştım; en iyi anlatım; “insan vucudunun isi derecesi” ile ifade edilebilir. Hava sıcaklığı değişse de vücut sıcaklığı 36,5 ila 37,5 derece arasındadır. Vücut sıcaklığının bu aralığın üstüne çıkması veya altına düşmesi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. 37,5 derecenin üstüne hipertermi, 35 derecenin altı ise hipotermidir Nedir? Neden olur bu enflasyon?

Enflasyonun temel nedeninin para arzındaki artış olduğu kabul edilir. Bunun yanı sıra ve bazen doğrudan mal ve hizmetlerin maliyetlerinin artması, para biriminin yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmesi, yetersiz üretim kapasitesi, para politikaları, fiyat artışı beklentisi ya da doğal afetler ve savaşlar gibi nedenlerle yaşanan üretim kesintileri enflasyonun artmasında etkili olan faktörler arasında sayılabilir.

Bizde enflasyon’un tarihi........

© T24