menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Edebiyat yıllıklarından kalan

18 4
26.01.2025

Diğer

T24 Haftalık Yazarı

26 Ocak 2025

Edebiyatın kılcal damarı dergilerdir, denir; ekonomik zorluklar ve başka alanların öne çıkması nedeniyle bu işlev son yıllarda değişiyor gibi görünse de hâlâ geçerli ve doğrudur. Bir dergide görünmek eli kalem tutan, yazmayı hayatının başköşesine koymuş herkes için değerlidir. Edebiyatın genellikle aylık ya da üç aylık periyodunu yansıtan dergileri, yıllar sonra yeniden gözden geçirirken sonraki zamanların ünlü yazarlar ve şairlerinin şiirlerini, öykü ya da denemelerini görmek, onlardaki acemilikleri, heyecan verici toylukları fark etmek, şimdilerde okuduğunuz yazarların ilk yapıtlarının geçmişte nasıl değerlendirildiğini izlemek edebiyatı hayatının vazgeçilmez bir yerine yerleştirenler için ne güzel sürprizler içerir.

Dergilerin yanı sıra geçmişte edebiyat yıllıkları da vardı. Benim kuşağım ucundan kıyısından yakalayabildi; eskiler, yıllıkları heyecanla beklediklerini, aylarca masalarında bulundurduklarını, orada yer alıp almamanın anlamlı bir ölçüt olduğunu söylerler.

Kitaplığımda edebiyat yıllıklarından hangileri var diye, gerilerde kalmış, tozlu rafları gözden geçirirken özellikle ikisi “Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı” ve “Varlık Yıllığı” dikkatimi çekti. Varlık dergisi ilk yıllığını 1960’ta yayınlamış. Benim elimde 1961’den sonrası var. Sayfalarını karıştırmak şaşırtıcı bir edebiyat yolculuğu gibi. Zaman zaman edebiyatın dışına doğru yayılan değerlendirmeler, o yılın edebiyatçılara nasıl yansıdığını göstermesi bakımından da ilginç. Yaşar Nabi “1960 yılına ulusça büyük bir karamsarlık içinde girmiştik. On yıldır her gün biraz daha kararan ufuklarımızda hiçbir umut ışığı görünmüyordu” derken DP iktidarı dönemine işaret etmiş. Yıllık yayınlandığında ise artık 27 Mayıs darbesi gerçekleşmişti. Nayır, “bütün aydınların ve okumuş gençliğin heyecan içinde, yürekleri sızlayarak bekledikleri büyük kurtuluş günü, nihayet 27 Mayıs sabahı Türk radyolarından bütün yurda ilan edildi” diyor.

Yıllıkta, Memet Fuat, şiirin görünümünü değerlendirirken, “İkinci Yeni” yerine “Kapalı Şiir” tanımlamasını kullanmış: “Kapalı Şiir akımının şairlerinde de şiir yayımlamaya karşı bir isteksizlik seziliyordu. Cemal Süreya hiç yoktu ortalarda. Turgut Uyar, biri Maya’da, biri Dost’ta iki şiir yayınladı. Gene Dost’ta Can Yücel’in iki şiirini okuduk. Ülkü Tamer’in A dergisinde bir şiiri çıktı...........

© T24


Get it on Google Play