Diğer
04 Haziran 2024
Kıtanın lider ülkelerinden 70 milyon nüfuslu Güney Afrika'da (GA) geçen hafta parlamento seçimleri düzenlendi. 1994 yılında Nelson Mandela önderliğinde ırkçı beyaz rejimi deviren African National Congress (ANC) adlı kurtuluş örgütünün, siyasi partiye dönüştükten sonra art arda tüm seçimleri farklı kazanarak, ülkeyi 30 yıl yönettiğini hep birlikte izledik. Merak ve endişe ile beklenen deprem nihayet meydana geldi, ANC, bu defa, oyların sadece yüzde 40'nı toplayabildi (yüzde17 oy kaybı). Bununla birlikte en büyük parti ünvanını korudu. İlk kez koalisyon hükümeti gerçeği ile karşı karşıya kalan Güney Afrika iç siyaseti bakalım önündeki demokrasi sınavını geçebilecek mi. Yoksa maksimalist talepler, ideolojik dogmalar ve kısır siyasi müzakereler neticesinde, kriz ve istikrarsızlığa mı koşacak?
Güney Afrika'nın, kıtada, eski sömürgeci güçlere ve dünyaya kendi düzenlerini empoze eden büyük kapitalist ülkelere karşı, en dik, en omurgalı duran devlet olduğu genel kabul görür. Derinlere gitmeyelim; kıtada İsrail'e karşı en katı muhalefeti, Cezayir ile el ele, GA sürdürüyor. İsrail'i Afrika Birliği'ne gözlemci dahi yapmıyor. İsrail aleyhinde, geçen sene sonunda, Uluslararası Adalet Divanı'nda soykırım suçlamasıyla dava açması, batıya boyun eğmeyen onurlu çizgisinden çıkmadığını kanıtlıyor.
Dış politikadaki prensipli yönelimi bir kenara bırakıp içerideki durumlara baktığımızda ise kara bir tablo ile karşılaşıyoruz. Önüne bir türlü geçilemeyen yolsuzluklar girdabı öylesine derin ve köklü ki, bu vahim geleneği ortadan kaldırma sözü vererek iktidara gelen Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa döneminde hiçbir şey değişmedi desek abartmış olmayız. İkinci büyük sorun işsizlik. Çalışma çağındaki insanların üçte biri işsiz, gençler arasındaki işsizlik oranı daha da vahim. Diğer önemli sorun can güvenliği, asayişsizlik tavan yapmış durumda; kolluk kuvvetleri, cinayetleri, soygunları, tecavüzleri önleyemiyor. Geçtiğimiz yıl 25 bin kişi öldürülmüş, bu sayı dünyadaki en yüksek oranlar arasında. İşin ilginç yanı şiddet olaylarından beyazlar değil, siyahlar muzdarip. Bu 3 sorun birbiriyle bağlantılı ve yapısal nitelikte, ancak uzun vadeli plan, program ve tedbirlerle çözülmeleri mümkün.
GA vatandaşlarının dertleri bunlarla sınırlı değil; ülkede yıllardır elektrik kesintilerinin (günde 10 saate kadar uzayabiliyor) önü alınamıyor, suların akması tesadüflere bağlı, hayat pahalılığını da unutmayalım. Bakıma muhtaç köhne kömür santrallerine dayalı elektrik üretiminin terk edilip yenilenebilir enerjiye geçilmesi gerekirken, işsizliği arttıracağı endişesiyle yeşil enerji yatırımlarının ertelenmesi seçmende karşılık bulmadı. Yukarıda özetlediğim yaygın olumsuzluklardan ötürü tam bir hayal kırıklığı yaşayan siyahi seçmen sandık başında ANC'ye cezayı kesti. ANC benim ikinci "tanrım"dır diyen sadık vatandaşın tokadı bu defa Cyril Ramaphosa yönetiminin suratında........