Diğer

27 Aralık 2025

Türkiye, yeni yıla, bir hafta içerisinde üç kez düşen/düşürülen insansız hava araçları (İHA), halk arasındaki yaygın adıyla “drone” tartışmalarıyla giriyor. Aslında İHA’ların tacizleri ne Türkiye ne de Avrupa için yeni. Elmadağ, İzmit ve Balıkesir’den önce de bu yıl 15 Mayıs’ta Kastamonu’da, 21 Haziran’da Sakarya’da İHA’ların enkazlarına rastlanılmıştı. Yaz ayları boyunca Avrupa’nın baş belası haline gelen İHA’ların hava sahası ihlalleri özellikle Polonya, Baltıklar ve Romanya’da “vaka-ı adiye”den sayılmaya başlanıldı.

İHA’lar günümüz savaş teknolojisine nispeten yeni giren bir silah. İlk kez Vietnam Savaşı’nda ABD tarafından keşif amaçlı kullanılmış. 1970’li yıllarda da İsrail’in, Amerika’dan aldığı İHA’ların teknolojisinden yararlanarak kendi ürettiği insansız uçakları, bölgesel senaryolarda yoğun olarak kullandığı biliniyor. Ama asıl şöhretini son dört yıldır devam eden Rusya-Ukrayna savaşında kazandığı söylenebilir.

İHA’ların, uluslararası silahsızlanma rejimlerinin hiçbirine dahil olmadığı için üzerinde mutabık kalınmış bir tanımı yok. Ebatları, menzilleri, maliyetleri farklılık gösterebiliyor. Türkiye’de televizyon programlarının aboneleri “güvenlik stratejistleri”ni bir kenara bırakacak olursak, İHA’lar üzerinde çalışma yapan uzmanların sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Bunların başında da İzmir Ekonomi Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Sıtkı Egeli gelir. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nda çalıştığı dönemden 30 yıla yakın bir süredir tanıdığım Egeli, geçen hafta Global Panaroma dergisinde Karel Valansi ile yaptığı söyleşide, düşük maliyetli “drone”larla yapılan tacizlerin Avrupa güvenlik mimarisini nasıl etkilediğini, İHA’ların istihbarat ve muharebelerde kullanılma şekillerini ve sonuçlarını ayrıntılarıyla dile getiriyor. Nadiren televizyon ekranlarında gördüğümüz, Egeli’nin hafta sonunda davet edildiği bir televizyon kanalındaki sunumu ise, ne hikmetse maalesef TBMM’deki bütçe görüşmelerine kurban gitti.

Doç. Dr. Egeli’nin verdiği bilgilere göre, son dört yılda, Ukrayna’nın ürettiği İHA sayısı 4,5 milyon civarında. Bu süre zarfında en az bir o kadar da Rusya’nın imal ettiği tahmin ediliyor. Rusya-Ukrayna savaşında bir ayda kullanılan İHA’lar 800 bini buluyor. Bir İHA’nın birden fazla uçuş gerçekleştirebildiği dikkate alındığında, burnumuzun dibinde günde 30-40 bin İHA’nın dolaştığı tahmine müsait. Karadeniz üzerinde aynı zamanda yoğun bir elektronik savaş yaşanıyor. Bu açıdan 5-6 tanesinin kontrolden çıkıp Türk hava sahasına girmesi çok yadırganacak bir durum değil. Geçtiğimiz hafta İzmit ve Balıkesir’de bulunan İHA’ların Rusya yapımı olduğu üzerlerindeki işaretlerden anlaşılıyor. Çok muhtemelen kontrolden çıkan başı boş İHA’lardan. Yine de az bir olasılık da olsa, kuzey komşumuz tarafından, pekala “Sen S-400’leri elden çıkarmak istiyorsun ama mevcut hava savunma sistemin çok zayıf, İHA’ların başkentinize kadar yaklaşmasını bile önleyemiyorsun” mesajı vermek için........

© T24