Diğer

Konuk Yazar

28 Nisan 2025

İşkence insanlık suçudur…

İşkence; zalimane / gayriinsani / onur kırıcı davranıştır.

"Hiç kimse işkenceye, insanlık dışı yahut haysiyet kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulamaz."

İşkencenin mazereti olmaz, işkence suçundan kurtulmanın mazereti hiç olamaz.

Hak ihlali hukukla meşrulaştırılamaz. İşkence dehşeti unutturulamaz.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun Esas 1999/8-109, Karar 1999/164, ve 15.06.1999 tarihli kararında “işkence” tanımı verilmekte ve kararda Anayasanın 17. Maddesine atıf yapılarak işkence ve fena muamele, ulusal hukukta olduğu gibi uluslararası sözleşmeler ile yasaklanma gerekçeleri ayrıntılı olarak incelenmektedir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun (CGK) 2002/8-191 Esas, 362 Karar ve 15.10.2002 tarihli kararına göre:

"İşkence, Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesindeki fiziki veya manevi ağır acı veya ızdırap veren bir eylem olarak, Dünya Tabipler Birliği Tokyo Bildirgesi'nde ise; "kendi başlarına veya herhangi bir otoritenin emri ile hareket eden bir ya da birden çok kişinin, bir kişiyi bilgi vermeye, bir itirafta bulunmaya ya da diğer herhangi bir nedenle zorlamak için kasıtlı, sistematik ya da nedensiz olarak gerçekleştirdiği fiziksel ya da mental acı" olarak tanımlanmıştır. (Nakleden, S.Ölçer, Ü.Erol, Türkiye'de İnsan Hakları, sh 153) Yargısal kararlarda ise maddi veya manevi eza verici eylem şeklinde tanımlanmıştır. Maddi işkence beden bütünlüğüne yönelik, manevi işkence ise bedene doğrudan etki yapmayan manevi nitelikteki eza verici eylemleri içerir. Zalimane muameleler; maddi veya manevi ızdırap verici her türlü eylemi, insanlık dışı muamele; insanlık kişiliğini ve duygusunu önemli ölçüde inciten eylemleri, haysiyet kırıcı hareketler ise; namus, şöhret veya haysiyete saldırıcı davranışları ifade eder. Suçun manevi unsuru ise failde genel kast ve özel kastın (saikin) bulunmasıdır. Genel kast, kamu görevlisinin işkence, zalimane, insanlık dışı veya haysiyet kırıcı eylemlerini hukuka aykırı olduğunu bilerek ve isteyerek yapmasıdır. Özel kast ise maddede öngörülen eylemlerin gerek kendisi gerekse başkasının suçunu veya cürümlerini söyletmek, olayların bildirilmesini engellemek, şikâyette bulunulmasını önlemek veya tanıklık edilmesi nedeniyle gerçekleştirilmesi gerekir. Suçun mağduru ise cürmü söyletilmek, olayların bildirilmesini, şikâyet ve ihbarı önlemek veya tanıklığı nedeniyle yukarıda belirtilen eylemlere uğrayan her kişidir."

Ceza Genel Kurul Kararındaki gerekçeye göre: "Demokratik bir hukuk devletinde; delil elde etme, soruşturmanın temel amacı ve kolluğun görevi olmakla birlikte, bu amaç ve görev insan hakları ihlallerini meşrulaştırıcı ve hukuka aykırı davranmanın bir mazereti olamaz. Kolluk görevlileri insan haklarına saygılı kalarak, hukuka uygun bir şekilde delil........

© T24