“Aptallar” şaşırttı! |
Diğer
T24 Haftalık Yazarı
09 Kasım 2025
Nawat Itsaragrisil (solda) ve Fátima Bosch
Bildiklerimizi tekrar etmek gibi olmazsa, “saçı uzun aklı kısa” olanlarla ilgili birkaç hatırlatma yapmak isterim. “Aptal sarışın” imajının beyninde yer etmediği insan bulmanın zor olduğu bu dünyada, feminenlik ile ilgili önyargılarımız boyumuzdan büyüktür. Kadınların başarısındaki aslan payını güzel oluşlarında görmek pek yaygındır. Üstelik duygusal varlıklar olduklarından rasyonel kararlar veremediklerini düşünür, kararlarını hep sorgulamak gerektiğine inanırız. “Başında bir erkek” olmasını önerir, “çıt kırıldım” hallerine kıs kıs güleriz. Bunlar ve daha pek çokları için de iyi araba kullanamadıkları, kavanoz kapaklarını açamadıkları, tartışırken ağlamaya başladıkları gibi pek çok da kanıtımız vardır.
Oysa güzellik ile bilişsel yetkinliklerin bir aradalığına dair hiçbir bilimsel veri söz konusu değil. Hiçbir araştırma, güzellerin aptal ya da kalıp güzellik yargılarının dışında kalanların zeki olduğuna dair bir veri ortaya koymuyor. Ancak bu gerçek, güzellik ile zekanın bir arada olamayacağına dair yaygın kanıyı değiştiremiyor. Örneğin “çekici kadınların” söyledikleri bilgiye güven oranının yüzde 20’ye varan oranda daha düşük çıktığını iddia eden bazı araştırmalar söz konusu.
Benzer gerçekliği kanıtlamak için pek çok bilimsel çalışma yapıldığı malum. Literatür bu tarz verilerle dolu ancak 2015 yılında Almanya’da Heidelberg Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiş bir çalışmadan bahsetmek isterim. Feminen giyimin algılar üzerindeki etkisinin ele alındığı çalışmaya göre, feminen giyimli kişilerin bilgisayar becerilerindeki başarısı daha çok “şansla” ilişkilendirilirken, başarısızlıkları “yetersizlik” ile açıklanıyor. Feminen giyimli kişilerin algılanan zeka ve algılanan yetkinliği ise tartışmasız düşük çıkıyor. Söz konusu veriler yine “alışılageldik” olsa da bu gerçekliğin kadınların öz motivasyonu ve özgüveni açısından da olumsuz etkili olduğunu söyleyerek durumun vehametini........