Diğer

28 Ekim 2025

ABD Başkanı Donald Trump ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei

1 Ocak 2025’te bu köşede şöyle demiştim: “Enflasyon şampiyonu Arjantin, şampiyonluğu (yakında) Türkiye’ye bırakabilir.” (Uygur, 1 Ocak 2025). O dönemdeki en son verilere göre, Arjantin’in yıllık tüketici enflasyonu Kasım 2024’te yüzde 166,1 idi.

Yine Kasım 2024’te Türkiye’deki yıllık tüketici enflasyonu İTO’ya göre yüzde 52,8, TÜİK’e göre yüzde 47,1 olmuştu. İki ülke arasındaki enflasyon farkı o kadar yüksekti ki, birçok meslektaşıma göre benim öngörüm havada kalacaktı.

Eylül 2025’te Arjantin’in yıllık tüketici enflasyonu yüzde 31,8 oldu. Aynı ayda Türkiye’nin enflasyonu ise İTO’ya göre yüzde 40,8, TÜİK’e göre yüzde 33,3 idi. İTO enflasyonu, Mayıs 2025’ten bu yana Arjantin enflasyonundan yüksek seyretti.

“İşte haklı çıktım” gibi bir söz söylemek asla istemem. Tam tersine, keşke dediğim olmasaydı. Bu yazıda iki amacım var.

Birincisi, iki gün önce 26 Ekim 2025’te Arjantin’de bir ara seçim yapıldı. Bu köşede geçen hafta (23 Ekim 2025) yazdığım gibi, bu ara seçimin sonucu bu ülkedeki enflasyonu düşürme programının akıbetini de belirleyecekti.

Hemen belirteyim; ABD Başkanı Trump bu ara seçimde Arjantin seçmenine açıkça şantaj yaptı ve seçim sonucunu önemli ölçüde etkiledi. Yeni dünya düzeninde böyle ahlâki olmayan davranışları sıkça görmeye başladık. Kabûllenmek zor, ama bilmek de gerekiyor.

Bu gibi davranışların ahlâk dersleri yanında iktisadi dersleri de var. İkinci bir amacım, genel olarak enflasyonu düşürme / istikrar programlarında bazı değişkenlerin önemini belirtmek. Böylece, Türkiye’de uygulandığı söylenen programın neden başarılı olamadığını da açıklamak.

Arjantin’in Aralık 2023’te uygulamaya başladığı istikrar programını bu köşede birçok kez tartıştım. Ayrıntıya girmeden belirteyim. Programın önemli bir özelliği bütçe açıklarını hızla azaltma, hatta sıfıra getirme hedefidir. İkincisi, yıllık enflasyon hedefleri vardır.

Enflasyon hedefi 2025 sonu için yüzde 23,3 idi. Ancak tahminler gerçekleşen enflasyonun biraz daha yüksek, yüzde 25-29 bandında olacağı şeklindedir.

Programın yine önemli bir ayağını oluşturan bir kur hedefi vardı. Yakın zamana kadar her ay belli oranda........

© T24