Küresel ticarette friendshoring akımı ve Trump tarifelerinden örnekler |
Diğer
25 Eylül 2025
ABD Başkanı Donald Trump
Küresel ticarette duymaya alışık olduğumuz onshoring, nearshoring gibi tanımlamalar var. Bir ülkenin mal üretim ve imalatını orijinal ülkesine geri döndürme süreci olan onshoring ve nearshoring ve malların üretim ve imalatının şirketin orijinal ülkesine geri çekilmesi anlamına gelir. Yerele geri dönmek için hükümetler şirketlere genelde önemli teşvikler sunarlar.
Şayet beklendiği gibi olursa imalat sektöründe istihdam yaratılması, işsizliğin azaltılması ve dış ticaret açıklarının dengelenmesi yoluyla ekonominin güçlenmesine yardımcı olabilir. Ama eğer maliyetler ve lojistik planlama doğru yönetilmezse geri dönüş her zaman olumlu sonuç doğurmaz.
Trump’ın küresel ticareti yeniden yapılandırmaya yönelik ve ısrarla devam ettirdiği tarifeleri göz önüne alındığında friendshoring tanımlaması öne çıkıyor. Bu tanımı daha sık duyacağımızı gösteren birçok örnek var.
Küresel ticarette bir strateji değişikliğine vurgu yapan friendshoring, arkadaş, dost (ile) kaynak kullanımı olarak Türkçeleştirilebilir. Friendshoring, tedarik zinciri ağlarının siyasi ve ekonomik müttefik olarak görülen ülkelere odaklandığı ve ticaretin güvenli veya düşük riskli olarak algılanan ülkelere yönlendirilmesi stratejisidir.
Trump’ın ikinci başkanlığı başladığından bu yana, yakın tarihte benzeri görülmeyen bir küresel ticaret savaşı devam ediyor. ABD’yle ticaret yapan çoğu ülke aylardır yüksek gümrük vergileriyle cezalandırılma tehdidiyle karşı karşıya. Birçoğu da ABD ekonomisi için avantajlı tavizler sunarak vergi yükünü hafifletmeye bakıyor. Bu konu sadece ekonomik değil, ekonomi-politik ayrıca.
Trump, yeni vergilerin büyük kısmını 7 Ağustos'ta uygulamaya koydu ama o tarihe kadar da (Kurtuluş Gününden itibaren) aylarca pazarlıklar, ince ayarlar, yeniden belirlemeler, kararsızlıklar gölgesinde süreç devam etti.
Trump’ın tarife metodolojisi başlangıçta her ülkeyle olan ticaret açığının büyüklüğüyle orantılı olacak şekildeydi. Karşılıklı tarifeler buna göre olacaktı, ancak anlaşılan Trump farklı bir yaklaşımda karar kıldı.
Şimdi örneklere bakalım:
Brezilya’ya uygulanan gümrük vergisi en yükseklerden biri, yani yüzde 50. Bu yüksek oranın gerekçelerinden biri, Brezilya’nın ABD kökenli teknoloji firmalarına sansür uyguladığı iddiaları. Bir başka gerekçe de Brezilya eski başkanı Bolsonaro’nun darbe kışkırtıcılığı nedeniyle yargılanıyor olması. Trump bu konuda ülkenin liderlerini hedef alan sert bir mektup yazmıştı yaz döneminde.
Hindistan da Brezilya gibi yüzde 50 oranında gümrük vergisine........© T24