Diğer
28 Ekim 2024
Gizliliğin ortadan kalkması için uluslararası düzeyde neler yapılabilir? Gizli borçların potansiyel ekonomik krizlere yol açmasını önlemek için hangi tedbirler alınmalı? Şeffaflık ve yasal düzenlemeler neden önemli?
Borç sözleşmelerinin ve anlaşmalarının yasal ve mali ayrıntılarında gizlilik olması, gizli kamu borçları kapsamına girer. Borçla ilgili teminat, garanti ya da temerrüde ilişkin maddelerindeki şeffaflık eksikliği de aynı şekilde bu kapsamda yer alır. Ayrıca kamu borcunun kapsamının dar tanımlanmasıyla, kamu bankaları, yerel yönetimler, kamu işletmeleri, sosyal güvenlik borçlarının merkezi yönetime devredilmesi, menkul kıymetleştirilmesi, koşullu yükümlülüklerin şartlarının ağırlaşması da gizli kamu borcu kapsamındadır.
Gizli kamu borcu her düzeydeki borçlu ve alacaklı ülkeyi etkiliyor. Borçlular, özellikle koşullu yükümlülüklerin ve onların içerdiği teminat ve garantilerin tam ve doğru bir resmini çekemediklerinde mali riskleri değerlendiremiyor. Olası yükümlülüklerin bu risklerini azaltmaya yönelik ilk adım, yükümlülüklerin tanımlanmasını ve ölçülmesini gerektiriyor.
Alacaklılar da yükümlülüklerinin açık olmadığı böyle bir ülkeye ya da kuruma borç verirken uygun risk değerlendirmeleri yapamıyor ve gerektiğinde diğer paydaşlarla birlikte borç sorununu çözmeye yardımcı olamıyor.
Gizli kamu borçlarının, borcun artan maliyetleri ve varlık fiyatlandırmasında ortaya çıkan zorluklar açısından borcun sürdürülebilirliği ve güvenilirlik üzerinde olumsuz etkileri vardır. Ekonomik gidişatın bozulması ve gizli borcun bir anda açığa çıkarak uluslararası istatistiklere girmesi, piyasalarda panik yaratabilir ve ülkenin kredi notunu düşürebilir. Uluslararası alacaklılar ve yatırımcılar nezdinde güven kaybına yol açabilir. Bu durum, ülkenin uluslararası finansman kaynaklarına erişimini zorlaştırabilir.
Genellikle yüksek düzeydeki dış borçlara sahip, ekonomik kriz yaşayan ülkelerde şeffaf olmayan borçlanma süreçleri nedeniyle gizli kamu borçları birikirken, yolsuzluk ve kötü yönetim riskini arttırıyor. Bu da kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını engelliyor.
Gizli borçlar açığa çıktığında ve kamu borç stoku büyüdüğünde, özellikle döviz yükümlülüğü bazında borcun sürdürülebilirliğine ilişkin rasyolar bozulmaya başlıyor. Kısa vadeli dış borcun ihracata oranı ya da dış borç servisinin milli gelire oranı gibi borç ödeme kapasitesini gösteren rasyolardaki olumsuzluklar nedeniyle dış borç ya da sermaye için daha yüksek risk primlerinin ortaya çıkması kaçınılmaz oluyor. Gizli kamu borçlarının, yüksek faiz oranları ve daha zayıf ekonomik büyüme ortamında hızla çözüme kavuşturulması gerekiyor.
Kamu borcunun hem mevcut düzeyi hem de ortaya çıkabilecek kriz........