Mobbing ile Mücadele Derneği Başkanı İlhan İşman: Müstakil bir mobbing kanunumuz yok; mümkünse tarih ve saat vererek mobbing günlüğü tutun
Diğer
07 Ocak 2025
Mobbing, sadece bireysel bir sorun değil; toplumsal ve ekonomik sonuçları olan ciddi bir mesele. Mobbing ile Mücadele Derneği Başkanı İlhan İşman, bu kapsamlı söyleşide, mobbingin tanımından hukuki süreçlere, mağdurların yaşadığı travmalardan kurumlara düşen sorumluluklara kadar pek çok önemli noktayı ele alıyor. İşman, "Mobbing farkındalığı her geçen yıl artıyor; ancak hala büyük bir yol kat etmemiz gerekiyor," diyerek hem bireysel hem de kurumsal düzeyde alınması gereken önlemleri sıralıyor.
İşman, dernek olarak geliştirdikleri “Mobbing Günlüğü” ve "Bu İşyerinde Mobbing Yoktur Akreditasyon Sistemi" gibi yenilikçi projelerle, psikolojik tacizi önleme konusundaki hedeflerini ortaya koyuyor.
- Mobbing kavramının sizce tanımı nedir? İnsanlar genellikle mobbing ile sert yönetim tarzını karıştırabiliyor. Bu farkı nasıl açıklıyorsunuz?
İş yerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından, diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde tekrarlanan, yıldırma, karşısındakini pasifize etme, işten soğutma, iş yaptırmama veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar toplamıdır. Anlık iş yeri çatışmaları, kabalık, ayrımcılığa dayanmayan ve herkese işin gereği olarak ortak yapılan davranışlar mobbing değildir. Her şeyden önce işyerinde gerçekleşmelidir. Mobbing üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi, astları tarafından üstlerine de uygulanabilir ya da eşitler arasında da gerçekleşebilir. Çoğu zaman sinsice planlanarak yapılır ve mağdur yapılanın mobbing olduğunu çok geç algılar. Görev, yetki ve sorumlulukların, açık ve net bir biçimde belirlendiği çalışma ortamlarında mobbing daha az görülür.
Türkiye’de mobbingin yaygınlığı konusunda ne düşünüyorsunuz? Özellikle hangi sektörlerde mobbing daha sık görülüyor? Kadınlara ya da erkeklere daha fazla uygulanma gibi bir ayrımı var mı? Bunun nedenleri nelerdir?
Derneğimizce yayımlanan 2023 Mobbing ile Mücadele Raporuna göre; 01.01.2021 – 31.12.2023 tarihleri arasında toplam 3.280 adet mobbing ile ilgili çağrı aldık. Yıllara göre mobbing çağrı dağılımı ise; 2021 (27 Ocak tarihi itibari ile) yılında 948 adet, 2022 yılında 1168 adet ile bir önceki yıla göre yüzde 23 artış göstermiştir. 2023 yılında (31 Ocak tarihine kadar) 1664 adet başvuru ile bir önceki seneye göre yapılmıştır. Çağrıların, yüzde 81 oranla özel sektör çalışanlarından ve yüzde 19 oran ile kamu sektörü çalışanlarından gelmiştir. Özel sektör de sırasıyla sanayi sektörü, mağaza, restoran ve market sektörleri, hizmet sektörü, özel sağlık kurumları, turizm sektörü, iletişim hizmetleri başta geliyor. Kamu sektörü sıralaması ise: Sağlık Bakanlığı, MEB, belediyeler ve iktisadi teşekkülleri, üniversiteler, TSK, Tarım ve Orman Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı.
- Mobbing farkındalığı son yıllarda arttı mı? Derneğinizin bu farkındalığı artırma çalışmalarına dair örnekler verir misiniz?
Mobbing farkındalığı her geçen yıl artıyor. Biz dernek olarak “Mobbing Farkındalık” ve “Mobbing Temel Analiz Uzmanlık Eğitimleri” veriyoruz. Özellikle son yıllarda kurum ve şirketler de bu eğitimleri almaya başladılar. Bu durum da farkındalığın arttığı ve bilincin yükseldiğinin bir göstergesi. Mobbing Akademi toplumumuzda mobbing farkındalığı oluşturmak, mobbing ile mücadele bilincinin geliştirilmesine katkı sağlamak için, mobbing eğitimleri vermek amacıyla kurulmuştur. Düzenlediğimiz eğitim semineriyle 2010 yılından bugüne, binin üzerinde kişiye eğitim verilmiştir. Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, barolar, meslek odaları, sendika federasyon ve konfederasyonları, belediyeler, vakıf ve STK’lar eğitim verdiğimiz kuruluşlar arasında yer almaktadır.
- Türkiye’de mobbing mağdurlarının hukuki hakları nelerdir? Hukuki süreç başlatan mağdurların başarı oranı nedir? Yasal eksiklikler ve yapılması gereken düzenlemeler nelerdir?
Türk hukuk sisteminde direkt olarak mobbingi tanımlayan, ceza ve yaptırımlarını ortaya koyan müstakil bir mobbing ile mücadele kanunu bulunmamaktadır. Ülkemizin taraf olduğu AB sosyal şartının 26.maddesi, ILO sözleşmeleri, İnsan Hakları Beyannamesi, Avrupa İnsan Hakları sözleşmesi, Anayasanın 10.17.49. 50. maddeleri, Borçlar Kanunun 58. ve 417.maddeleri, Medeni kanunun 24 ve 25.maddeleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 10. ve 125/d bendi, Türk Ceza Kanunu’nun 94. 96. 117. 121. 123. 125. 257 ve 267.ncı maddeleri, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu, İş Kanunu’nun 5. ve 77.nci Maddeleri, kapsamında idari, cezai ve tazmini gereken suçlardandır. Ülkemizde onurlu çalışma hakkını, koruyan, çalışma barışını sağlayan müstakil bir Mobbing ile Mücadele Kanununa ihtiyaç var. İLO’nun 190 sayılı “Çalışma Yaşamında Şiddet ve Tacizin Önlenmesi” uluslararası sözleşmesini bugüne kadar 28 ülke imzaladı. Türkiye henüz bu sözleşmeye imza atmadı. Biz dernek olarak 190 sayılı uluslararası sözleşmeye ülkemizin de imza atması için açık çağrımızı yineliyoruz.
- Çalışma........© T24
