Sınav sorularının iptali halinde ne yapılmalı? |
Diğer
08 Ekim 2025
ÖSYM’nin, MEB’in veya diğer kurumların yaptıkları merkezi sınavlarda sınav yapıldıktan ve sonuçlar açıklandıktan sonra bazı soruların dava yoluyla veya idarelerce iptal edilmesi durumunda nasıl uygulama yapılmalı?
İptal edilen soruları sınava giren herkesin doğru yaptığı mı varsayılmalı?
Yoksa iptal edilen sorular çıkarıldıktan sonra kalan sorular üzerinden yeniden bir puan hesaplaması mı yapılmalı?
Sınav sonuçları açıklandıktan bir süre sonra bazı soruların iptal edilmesi nedeniyle yeniden yapılan puan hesabında ilk sonuçlara göre başarılı ilan edilip sonradan başarısız konuma düşenler için kazanılmış hak veya haklı beklenti oluşur mu?
Örneğin bu günlerde ÖSYM ile Adalet Bakanlığı arasında böyle bir tartışma yaşanıyor.
Adalet Bakanlığı’nca organize edilen ve ÖSYM tarafından yapılan Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında (HMGS) sonuçlar açıklandıktan ve bu sonuçlara göre başarılı bulunanlar avukatlık hatta hakimlik stajına başladıktan sonra, idari yargı tarafından sınavın bazı soruları, hatalı olduklarından bahisle iptal edildi.
ÖSYM anılan iptal kararları uyarınca iptal edilen soruları çıkararak kalan sorular üzerinden yeniden puan hesaplaması yaptı.
Bu yeni puan hesabı üzerine önceki hesaplamaya göre başarılı bulunan bazı adaylar başarısız duruma düştü.
Yani yeni puan hesabında mevzuatın aradığı 70 puan barajının altında kaldı.
Ne var ki bu durumda olan yani önceden başarılı ilan edilip sonradan başarısız konuma düşen adaylardan bir kısmı çoktan mesleki stajına (avulatlık, hakimlik stajı vs.) başlamıştı ve devam etmekteydi.
Yani henüz stajlarını tamamlamamalarına karşın, staja başlamışlardı.
Peki bu durumda ne olacak?
Sonradan başarısız duruma düşenlerin staja başlama işlemleri geri mi alınacak?
Stajları mı “yakılacak?”
Yoksa bunlar yeni puan hesabına rağmen stajlarına devam mı edecek?
Yeni puan hesabı hukuka aykırı mı?
Önceden başarılı ilan edilenlerin sonradan başarısız ilan edilmeleri hukuka aykırı mı?
Eğer idare bunların stajlarını geri alırsa, iptal ederse, yani “yakarsa” bu işlem hukuka aykırı olur mu?
Bu şekilde stajı iptal edilenlerin idareden tazminat isteme hakları var mı?
Bunlar hakkındaki bu yeni işlemleri kim tesis etmeli?
ÖSYM mi? Adalet Bakanlığı mı?
Bu konuda ilgili mevzuata baktığımızda ilginç bir durumla karşı karşıya kalıyoruz.
Konuyu düzenleyen iki ayrı kanun hükmü birbiri ile taban tabana çelişiyor.
İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) m.20/B hükmüne göre, bu tür merkezi sınavlarda mahkemelerce verilen iptal kararları “söz konusu sınava katılan kişilerin lehine sonuç doğuracak şekilde uygulanır.”
Aynı konuyu düzenleyen ÖSYM Kanunu'na göre ise (m.7), “Sınavlardan sonra Başkanlık veya yargı mercileri tarafından iptaline karar verilen sorular değerlendirme dışı bırakılarak geçerli soruların puan değerinin yeniden saptanması suretiyle puanlama yapılır.”
Bu arada İYUK’taki anılan hüküm 2014, ÖSYM Kanunu’ndaki hüküm 2016 yılında getirilmiş.
Yani ÖSYM Kanunu hükmü “sonraki kanun” konumunda.
İYUK hükmü ise sınava girenler açısından “lehe kanun” niteliğinde.
Sonuçta somut soruna İYUK hükmü uygulanırsa, soruların iptali üzerine başarılı konumdan başarısız konuma düşenlerin “lehine” uygulama yapılacağından, bunlar sonuç olarak başarısız değil başarılı sayılmaya devam edilecek.
ÖSYM Kanunu hükmü uygulanırsa, iptal edilen sorular çıkarılarak yeniden yapılacak puan hesabına göre 70 barajının altına düşenler başarısız kabul edilecek.
Bu arada iki kurumun da bu konuda karar almada topu birbirine atmaya çalıştığı anlaşılıyor.
ÖSYM, kendi kanununa göre kendisinin iptal edilen soruları çıkararak yeniden puan hesabı yapmak zorunda olduğunu ve buna göre önceden geçip sonradan baraj altına düşen olursa........