Diğer

12 Kasım 2025

Son günlerde medyada sürekli olarak, “ünlü falan markanın konkordato talebi reddedildi, filan marka iflas etti” gibi haberler yayınlanıyor. İflas konusuna geçen haftalarda değindim, ticari yaşamın doğal bir aşaması olduğunu, anonim şirketlerde iflas halinde sorumluluğun da anonim olduğunu vurguladım. Yani hissedarlar herhangi bir nedenle şirket adına şahsi sorumluluk yüklenmediyse, iflas halinde yitirdikleri ticari, girişimcilik, yöneticilik itibarının zedelenmesi dışında kayıpları olmamaktadır.

İflas eden markalar için hep ünlü sıfatı kullanılıyor. Bu markalar ününü nereden kazanmış, merak ediyorum. Haberi okuyunca bunların özellikle Avrupa’da bulunan perakende zincirlerinin tedarikçisi olduğu anlaşılıyor. Bu iş, yani tedarikçi olarak değer zincirinde yer almak, 1980 yılında ülkenin uluslararası ticarete, rekabete açılması sürecinde, dünya bankasının yıllar önce dünya bankasının, Türkiye Sınai Kalkına Bankası üzerinden yürüttüğü bir ihracat modeliyle başlamıştır.

Önce TSKB bünyesinde kurgulanan ve uygulanmaya başlanan model, daha sonra birçok girişimcinin şirketleşerek Avrupa ve ABD’deki perakende zincirleriyle tedarik ilişkisi kurmasıyla ülke geneline yayıldı. Bu şirketler üretici değildi. Üreticilerle yurt dışındaki perakende zincirleri arasında yer alıyor, böylece tedarik zincirinin bir parçasını oluşturuyorlardı.

Burada kısaca değer zinciri ve tedarik zinciri kavramları üzerinde durmam, her birini tanımlamam ve özelliklerini vurgulamam yerinde olacaktır.

Değer zincirinin altındaki ana fikir bir değer üretilmesidir. Pazara sunulacak olan ürün veya hizmet, talep yaratacak olan bir değer içermektedir. Hikâye değer önerisiyle başlar. Bundan sonra bu değerin nasıl elde edileceği sorusu gelmektedir; bu da iş geliştirme, ürün tasarımı, ürünün üretilmesi aşamalarıyla ilerlemektedir. Kimi şirketler üretimin tamamını kendi bünyesinde yaparken, diğerleri ürünü oluşturan parçaları daha uygun maliyetlerle üreten veya üretim teknolojisine hâkim olan aracılardan edinmeyi tercih etmektedir.

Bilgisayar teknolojisi ve bugün yapay zekâ, üretim sürecinin daha önce düşünülemeyecek kadar küçük bölümlere ayrılmasına, bu küçük bölümlerde ölçümlerin çok hızlı bir şekilde yapılmasına imkân vermektedir. Teknoloji, müşteri kıskançlığı gibi gerekçelerle kabullenmedikleri tedarik modeli, artık hem üretim esnekliği hem sağladığı hız nedeniyle yaygın kabul görmektedir. Örneğin elektronik endüstrisinde çeşitli türleriyle çip üretimi özel yetkinlik gerektirmektedir. TSMC, NVIDIA, ARM, ASMI bu farklı özelliklere sahip çipleri üretmektedir.

Bunun sonucu ise değer zincirinin doğru yönetilmesinin önem kazanması olmuştur.

Giyim........

© T24